Gaziantep, yüzyıllardır ticaretin, üretimin ve paylaşımın merkezi konumunda yer aldı. Ancak kentin ilk pazar yerleri, modernleşmenin ve tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte yavaş yavaş tarihe karışacak gibi duruyor. Geleneksel mahalle pazarları, semt çarşıları ve köklü esnafın bir araya geldiği bu alanlar, artık ya boş tezgâhlarla ya da yıkılmaya yüz tutmuş mekânlarla hatırlanıyor.
Gaziantep’in İlk Pazarları Nerelerdeydi?
Cumhuriyet öncesinde ve sonrasında Gaziantep’te alışverişin kalbi “çarşı ve pazar kültürü”nde atıyordu. Şehir merkezinde yer alan Almacı Pazarı, Tuz Pazarı, Bakırcılar Çarşısı ve Elmacı Pazarı, hem ticaretin hem de sosyal ilişkilerin merkeziydi. Bunun yanında mahallelerde haftanın belirli günleri kurulan semt pazarları, bölge halkının temel mutfak ihtiyaçlarını karşıladığı yerlerdi.
Örneğin;
Almacı Pazarı, yalnızca meyve-sebze satışıyla değil, aynı zamanda kışlık hazırlıkların yapıldığı bir yerdi.
Tuz Pazarı, adını aldığı tuzla birlikte hububat ve bakliyatın vazgeçilmez adresiydi.
Elmacı Pazarı, baharat ve yöresel ürünlerin satışıyla kentin gastronomik kültürüne yön veriyordu.
Alışverişin Sosyal Yönü
Gaziantepliler için pazar yerleri yalnızca alışveriş alanı değil; komşulukların pekiştiği, haberlerin yayıldığı, kültürel etkileşimin yaşandığı sosyal merkezlerdi. Pazara çıkan herkes aynı zamanda bir sohbet halkasının parçası olurdu. Zamanla bu kültür yavaş yavaş azalmaya başladı.
Kayboluşun Sebepleri
Son yıllarda AVM’lerin çoğalması, zincir marketlerin yaygınlaşması ve hızlı tüketim alışkanlıkları, bu pazar yerlerinin önemini azaltmış oldu. Kent merkezindeki bazı geleneksel pazarlar turistik birer cazibe konumuna dönüştürülürken, semt pazarları eski canlılığını yitirdi. Ayrıca yüksek kira bedelleri ve genç kuşakların esnaflığa ilgisinin azalması da bu süreci hızlandırıyor.
