Şahinbey ilçesi Kepenek Mahallesi, Şehitler Caddesi üzerinde yer alan Şeyh Fethullah Camii, halk arasında bilinen adıyla “Şıh Camii”, Gaziantep’in tarihî ve kültürel kimliğini yansıtan en önemli yapılardan biri olarak öne çıkıyor. 1563 yılında inşa edilen camii, 1. derece anıtsal eser olarak tescillenmiş durumda. Mimari özgünlüğü, külliye yapısı ve toplumsal bellekteki yeriyle Şıh Camii, geçmişle bugün arasında güçlü bir bağ kuruyor.
Tarihî kökeni ve mimari özellikleri
Osmanlı döneminde bir külliye parçası olarak planlanan yapı; cami, zâviye, hamam ve medrese birimlerinden oluşuyordu. Günümüzde bu birimlerin birçoğu zamanla yok olmuş olsa da camii, özgün mimarî yapısını korumayı sürdürüyor. Sekizgen taş ayağa oturan ve yelpaze tonozlarla örtülü planı, askı kemerlerle taş duvarlara bağlanan örtü sistemiyle dikkat çekiyor. Mihrab ve pencere sövelerinde görülen renkli taş işçiliği, Memlûk ve Osmanlı sanat üsluplarının harmanlandığı zarif detaylar barındırıyor.
Koruma durumu ve kültürel miras değeri
Kültür Bakanlığı’nın envanter kayıtlarına göre yapı; taşıyıcı, üst ve dış yapı açısından “A” sınıfında değerlendiriliyor. Bu sınıflandırma, caminin hem mimarî hem de süsleme açısından yüksek kültürel değer taşıdığını ortaya koyuyor. Zamanla külliye yapısının diğer unsurlarıyla olan fiziksel bağlantısı büyük ölçüde kopmuş olsa da camii, Gaziantep’in en önemli tarihî külliyelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Sosyal ve turistik önemi
Şeyh Fethullah Camii, özellikle ramazan aylarında manevi atmosferi ve mimarî güzelliğiyle yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekiyor. Caminin bahçesinde yer alan, Antep savunmasında şehit düşen Mehmet Karayılan’a ait mezar ise yapıya tarihî ve toplumsal bir anlam katıyor. Bu yönüyle camii, yalnızca bir ibadet mekânı değil; aynı zamanda Gaziantep’in direniş tarihine tanıklık eden bir anı noktası olarak da öne çıkıyor.
Gaziantep için neden önemli?
• Mimari açıdan eşsiz: Sekizgen planı ve yelpaze tonozlu örtü sistemiyle kentte benzeri olmayan bir yapı.
• Kültürel bağlamda derin: Külliye tarzında inşa edilmiş olması ve Gaziantep savunmasıyla bağlantılı şehit mezarlarını barındırması, tarihî hafızayı canlı tutuyor.
• İşlevselliğini koruyor: 500 yılı aşkın süredir ayakta kalan camii, günümüzde hâlâ aktif olarak kullanılmakta.
Şeyh Fethullah Camii, Gaziantep’e gelen tarih meraklıları ve kültürel gezginler için yalnızca bir ibadethane değil; mimarî, tarihî ve toplumsal yönleriyle çok katmanlı bir durak. Kentin tarihî dokusu içinde bu yapı, geçmişle bugün arasında sessiz ama güçlü bir köprü kuruyor.
