İslam dünyasında mübarek aylar arasında yer alan Rebiülevvel, inananlar için özel bir manevi değer taşır. Özellikle ayın 12. gecesi, Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’in (S.A.V) doğumunu anma vesilesiyle anlam kazanmaktadır. Bu gece, ibadet, dua ve hayır işlerinin yoğunlaştığı, camilerde çeşitli etkinliklerin düzenlendiği özel bir zaman dilimidir.
2025 Rebiülevvel Ayının 12. Gecesi Ne Zaman?
2025 yılında Rebiülevvel ayı, 24 Ağustos 2025 Pazar günü başlayacak ve 22 Eylül 2025 tarihinde sona erecektir. Rebiülevvel’in 11. günü olan 3 Eylül 2025 Çarşamba ise Mevlid gecesine denk gelmektedir. Bu gece, ayın 12. gecesi olarak kabul edilir ve Hz. Peygamberimiz (S.A.V) dünyaya gelmiştir.
Rebiülevvel’in Anlamı ve Kökeni
Rebiülevvel, Hicrî yılın üçüncü ayıdır. Kamerî takvimde safer ayından sonra gelen üçüncü aya rebîü’l-evvel (birinci rebî‘), dördüncü aya ise rebîü’l-âhir veya rebîü’s-sânî (ikinci rebî‘) denir. Arapça kökenli rebî‘ kelimesi “bahar, bahar yağmuru, bolluk ve bereket” gibi anlamlara sahiptir ve hem ay hem de mevsim adı olarak kullanılır. Bu kelimenin “bir yerde ikamet etmek, bahar mevsiminde bir yerde konaklamak; bahar evi, mahalle, yurt” anlamındaki “rba” kökünden türediği ifade edilmektedir.
Araplar, hava ve bitki örtüsünün bol olduğu bu aylarda hayvanlarını otlatmak amacıyla belli bölgelerde konakladıkları için bu aylara rebî‘ adını vermiştir. Rebiülevvel, çiçeklerin açtığı bahar dönemini, rebîüssânî ise meyvelerin olgunlaştığı güz mevsimini simgeler.
Rebiülevvel Ayında Tarihî ve Kültürel Notlar
Bazı kaynaklarda, Araplar yılın altı döneme ayrıldığını ve bunlardan iki aya “rebîülevvel”, iki aya “sayf”, iki aya “kayz”, diğer iki aya “rebîüssânî”, iki aya “harîf” ve iki aya da “şitâ” adlarını verdikleri belirtilmektedir. Rebiülevvel ve rebîüssânînin “ay” anlamına gelen “şehr” kelimesiyle birlikte kullanılması, mevsim anlamıyla karışıklığı önleme amacı taşır.
Kamerî yılın güneş yılına göre kısa sürmesi nedeniyle aylar belli mevsimlere sabit düşmez ve yıl içinde farklı mevsimlere rastlar. Bu durum, ay isimlendirmesinin tarihî kökeni ile ilgilidir ve Araplar’ın “nesî” uygulamasıyla ilişkilendirilir.
Hicrî takvimdeki ay isimlerinin İslam’dan önce konulduğu bilinmektedir. Rebiülevvel, Arab-ı bâide döneminde “mûrid”, Arab-ı âribe döneminde ise “huvân / havvân” olarak adlandırılmıştır. Rebiüssânînin ise aynı dönemlerde “mülzim” ve “suvân / busân / vebsân” adlarıyla anıldığı belgelerde geçmektedir. Osmanlı döneminde ise rebîülevvel (را), rebîülâhir (ر) kısaltmalarıyla gösterilmiştir.
