Bursa’nın Karacabey ilçesinde tarım yapan Seçim Gezegen, genç yaşlarında yabancı dil öğrenmek için gittiği Londra’da kurduğu fast food zincirinden elde ettiği gelirle memleketine yatırım yaptı. Son 10 yılda bin dönüm arazi satın alan Gezegen, kiralık alanlarla birlikte binlerce dönümde domates, mısır ve karpuz gibi ürünler yetiştiriyor. Ancak üretim sürecinde karşılaştığı sistemsizlik, denetimsizlik ve yüksek maliyetler nedeniyle tarımın sürdürülebilirliğini sorguluyor.
“Toprakla bağımız hiç kopmadı”
1985 yılında Bursa Otelcilik Turizm ve Meslek Lisesi’nden mezun olan Gezegen, 1988’de Londra’ya giderek yabancı dil eğitimi aldı. Bir süre çeşitli işlerde çalıştıktan sonra kendi lokantasını açtı ve zamanla bir fast food zinciri kurdu. Bugün ailesiyle birlikte Londra’da yaşamaya devam eden Gezegen, nisan ile eylül ayları arasında Karacabey’e dönerek tarımla uğraşıyor. “Rahmetli babam da çiftçiydi. Toprak sevgimiz bizi üretime yöneltti” diyen Gezegen, bin dönüm araziyi zamanla satın aldığını, kiralık alanlarla birlikte binlerce dönümde üretim yaptığını belirtiyor.
Domates tarlada 4,60 TL, tezgahta 20 TL
Gezegen, özellikle domates üretiminde yaşanan fiyat dengesizliğine dikkat çekiyor. “Benim kilosunu tarladan 4,60 liraya verdiğim domates, Karacabey’de 5 katına satılıyor. Üretici kazanıyor mu sizce?” diyerek tarımda sistem eksikliğine vurgu yapıyor. 2025 yılı itibarıyla domates üretim maliyetleri enerji, işçilik ve tarımsal girdi fiyatlarındaki artış nedeniyle ciddi şekilde yükseldi. Açık alanda yapılan üretimde maliyetler seraya göre daha düşük olsa da, kârlılık oranı düşmeye devam ediyor.
Zirai ilaç denetimi yetersiz, ihracat engelleniyor
Gezegen’in en çok eleştirdiği konulardan biri de zirai ilaç kullanımı. “Çiftçi hem fazla ilaç kullanıyor hem de birçoğu yasaklı ilaç kullanıyor. Bu yüzden Bulgaristan ötesine geçmiyor” diyerek ihracatın önündeki engellere dikkat çekiyor. Türkiye’de tarımsal üretimde kullanılan kimyasalların denetimi yetersiz kalırken, bu durum hem ürün kalitesini hem de dış pazarlardaki güveni olumsuz etkiliyor.
“Bölgesel tarım ulusal tarıma dönüştü, sistem yok”
Gezegen, domatesin artık sadece Karacabey’de değil, Türkiye’nin birçok bölgesinde üretildiğini belirtiyor: “Hatay’da da Adana’da da Eskişehir’de de domates üretiliyor. Önüne gelen istediğini ekiyor. Bu da yüksek maliyete rağmen fiyatları düşük tutuyor.” Uzmanlar, bu plansız üretimin arz-talep dengesini bozduğunu ve çiftçiyi zarar ettirdiğini ifade ediyor.
