Bayram Sofralarının Altın Çağı
Gaziantep’te bayramların en önemli öne çıkan unsuru yemek kültürüydü. Özellikle kuru dolma, yuvalama, içli köfte ve katmer bayram sofralarının vazgeçilmezleri arasında yer alıyordu. Aileler, bayram öncesinde günlerce hazırlıklarını yapar; komşular arasında yemek paylaşımı yaygın bir gelenekti.
Bugün ise hazır gıda tüketimi ve dışarıda yemek alışkanlığı, bu sofraların önemini giderek azalttı. Geleneksel yemeklerin hazırlanması zahmetli olduğu için genç kuşaklar tarafından daha az tercih ediliyor.
Ziyaret Kültürünün Zayıflaması
Gaziantep’te bayramların en belirgin ritüellerinden biri mahalle ziyaretleriydi. Bayram sabahı büyüklerin elleri öpülür, evlerde şeker ve kahve ikram edilirdi. Çocuklar, mahalledeki tüm evleri dolaşarak bayram harçlığı toplardı.
Son 50 yılda bu ritüel büyük ölçüde değişti. Kentleşme, apartman yaşamı ve yoğun iş temposu nedeniyle ziyaretler dar aile çevresiyle sınırlı kaldı. Çocukların bayram harçlığı geleneği ise dijital çağda banka transferleri ve hediyelik kartlarla yer değiştirdi.
Mahalle Dayanışmasından Bireyselliğe
Bayramlar, Gaziantep’te yalnızca dini bir kutlama değil, aynı zamanda mahalle dayanışmasının zirvesiydi. İhtiyaç sahiplerine yemek ve kıyafet dağıtımı, bayram öncesi imece usulü temizlik ve hazırlıklar toplumsal birlikteliği güçlendirirdi.
Bugün ise bu dayanışma, büyük ölçüde resmi kurumların ve belediyelerin sosyal yardım projelerine bırakılmış durumda. Geleneksel imece kültürü, bireyselleşen yaşam biçimleriyle birlikte zayıfladı.
Kültürel Mirasın Korunması Gerekiyor
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Gaziantep Üniversitesi’nin yürüttüğü çalışmalar, bayram yemekleri ve ritüellerinin kültürel miras olarak korunması gerektiğini vurguluyor. Akademik araştırmalar, bu geleneklerin turizm ve kültürel kimlik açısından da önemli olduğunu ortaya koyuyor.
Gaziantep’in bayram ritüelleri, 50 yıl içinde yemek kültüründen ziyaretlere, mahalle dayanışmasından çocuk oyunlarına kadar pek çok alanda dönüşüm geçirdi. Geleneksel değerlerin korunması için hem yerel yönetimlerin hem de toplumun ortak çabası gerekiyor. Aksi halde, “bayram” kavramı yalnızca tatil günleriyle sınırlı bir anlam kazanabilir.
