Ekran Süresi Rekor Seviyelere Ulaştı
Türkiye’de dijital mecralarda geçirilen süre son yıllarda belirgin biçimde yükseldi. Anadolu Ajansı’nın derlediği verilere göre yetişkinler günlük ortalama 7 saat 13 dakika internet kullanıyor; sosyal medya için ayrılan süre ise 2 saat 43 dakika. RTÜK’ün 2024 raporunda bazı yaş gruplarının ekran başında ortalama 6 saat 37 dakika geçirdiği belirtiliyor. Bu veriler, Türkiye genelinde günlük toplam ekran süresinin 7–8 saat bandına ulaştığını gösteriyor.
Çocuklar ve Gençler Risk Altında
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri, okul çağındaki çocukların ekran kullanım süresinin hafta içi ve hafta sonu ayrımında yükseldiğini ortaya koyuyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın çalıştaylarında, 3–5 saat arası ekran kullanan çocuk örneklerine yer veriliyor. Uzmanlar, bu sürenin aile içi ilişkiler ve ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler doğurabileceği konusunda uyarıyor.
Uyku ve Gelişim Üzerindeki Etkiler
Sağlık kurumları, ekran süresinin özellikle yatmadan önce artmasının uyku kalitesini bozduğunu, dikkat sorunları ve kaygı düzeylerini yükseltebildiğini belirtiyor. Küçük yaştaki çocuklarda ekranla uzun süreli temasın dil ve sosyal gelişimi olumsuz etkileyebileceği vurgulanıyor. 0–2 yaş aralığı için ekran önerisi “sıfır saat” olarak belirtiliyor.
Eğitim ve İş Hayatında Yeni Düzenleme İhtiyacı
Uzaktan eğitim ve çalışma sistemlerinin yaygınlaşması, ekran süresini artıran bir diğer etken. Bu durum, hem iş verimliliği hem de öğrenme süreçleri açısından yeni rehberlik ve düzenleme ihtiyacını doğuruyor. MEB ve ilgili kurumlar, dijital okuryazarlık eğitimlerinin yaygınlaştırılması ve ekran bağımlılığına karşı erken müdahale programlarının geliştirilmesini öneriyor.
Kurumlar Uyarıyor: Sınır Koyun, Denetleyin
Yeşilay ve Aile Bakanlığı, ekran süresinin kontrol altına alınması gerektiğini vurguluyor. Ebeveyn denetimi, içerik filtresi ve zaman sınırlamaları önerilen önlemler arasında yer alıyor. RTÜK, TÜİK ve sağlık otoriteleri ise yaş grubu, cihaz türü ve kullanım zamanına göre ayrıştırılmış veri üretimiyle kamu politikalarının daha etkili biçimde şekillendirilmesini öneriyor.
Okuyucuya Pratik Bilgiler
• Ebeveynler için: 0–2 yaş arası ekran kullanımından kaçının. 3–5 yaş için günlük 30–60 dakika öneriliyor. Daha büyük çocuklarda içerik kalitesi ve düzenli mola kuralı uygulanmalı.
• Yetişkinler için: Günlük ekran süresini ölçen uygulamalarla izleme yapılmalı. Gece ekran kullanımını sınırlamak ve 20–20–20 kuralı gibi fiziksel molalar vermek faydalı olabilir.
