Vites kolunun aniden hareket etmemesi, sürücüler için ciddi bir endişe kaynağı olabiliyor. Bu durum çoğu zaman yüksek maliyetli bir şanzıman arızasıyla ilişkilendirilse de, uzmanlara göre vites kolu problemleri her zaman büyük ve masraflı arızalara işaret etmiyor. Bazı durumlarda sorun, daha basit ve düşük maliyetli nedenlerden kaynaklanabiliyor.
Şanzıman yağı ilk kontrol edilmesi gereken başlık
Vites kolu sorunlarının en yaygın nedenleri arasında düşük seviyedeki ya da kirlenmiş şanzıman yağı yer alıyor. Zamanla özelliğini kaybeden yağ, yeterli yağlama sağlayamadığı için aşırı ısınmaya neden olabiliyor. Otomatik şanzımanlı araçlarda bu sıvı yalnızca parçaların yağlanmasını değil, aynı zamanda vites geçişleri için gerekli hidrolik basıncın oluşmasını da sağlıyor.
Yağ seviyesinin düşmesi ya da yağın koyu renge dönerek yanık kokusu alması, vites geçişlerini zorlaştırabiliyor ve vites kolunun sıkışmasına yol açabiliyor.
Tıkalı filtre ve mekanik aşınmalar
Şanzıman filtresinin kirlenmesi, yağın sistem içinde sağlıklı bir şekilde dolaşmasını engelleyerek vites kolunda sertlik oluşturabiliyor. Bunun yanı sıra vites kolu mekanizmasına giren kir ve yabancı maddeler de hareket kabiliyetini kısıtlayabiliyor.
Aşınmış veya kopmuş vites seçici kabloları ise vites kolundan şanzımana kuvvet iletimini engelleyerek vites değişimini zorlaştırabiliyor, bazı durumlarda ise tamamen imkânsız hale getirebiliyor.
Elektriksel arızalar da etkili olabilir
Bazı vakalarda sorun mekanik değil, elektriksel kaynaklı olabiliyor. Özellikle otomatik şanzımanlı araçlarda vites kilidi solenoidi arızası ya da fren lambası anahtarında yaşanan bir sorun, vites kolunun “Park” konumundan çıkmasını engelleyebiliyor. Bu tür arızalar genellikle vites kolunun tamamen kilitlenmesi şeklinde kendini gösteriyor.
Manuel şanzımanlarda debriyaj faktörü
Manuel şanzımanlı araçlarda ise aşınmış bir debriyaj diski vites geçişlerini zorlaştırabiliyor. Debriyajın tam olarak ayırmaması, vites kolunun sertleşmesine ve geçişlerin güçleşmesine neden olabiliyor. Uzmanlar, bu sorunun özellikle yüksek kilometreli araçlarda daha sık görüldüğünü belirtiyor.
Vites kolu hareket etmiyorsa ne yapılmalı?
Otomatik şanzımanlı araçlarda park mekanizması üzerindeki yükü azaltmak için aracı hafifçe ileri ya da geri hareket ettirmek, bazı durumlarda sorunun geçici olarak çözülmesini sağlayabiliyor. Ayrıca birçok araç modelinde vites kolunun yanında gizli bir acil durum bırakma düğmesi bulunuyor. Fren pedalına basılı tutulurken bu düğmenin kullanılması, vites kolunun geçici olarak serbest kalmasına yardımcı olabiliyor.
İlk kontrol edilmesi gerekenler
Uzmanlar, sürücülerin öncelikle şanzıman yağı seviyesini ve yağın rengini kontrol etmesini öneriyor. Seviye düşükse üreticinin önerdiği uygun yağın eklenmesi, yağ koyu renkli ya da yanık kokuluysa filtreyle birlikte değiştirilmesi gerekiyor. Aracın alt kısmında yağ sızıntısı olup olmadığı da mutlaka kontrol edilmeli.
Basit temizlik ve yağlama işlemleri bazı durumlarda sorunu çözebiliyor. Ancak vites kolu problemi devam ediyorsa, daha ciddi arızaların önüne geçmek için yetkili bir serviste detaylı kontrol yapılması gerektiği vurgulanıyor.
