Yapay zekâ yalnızca bilgi sunan bir araç olmaktan çıkıp, tüketici adına pazarlık eden, fiyat takibi yapan ve hatta rezervasyon oluşturan yeni bir “alışveriş asistanı” kimliğine bürünüyor. Bu dönüşümün fitilini ateşleyen ilk uygulama ise ChatGPT’nin geliştiricisi OpenAI oldu.
‘Ajan Yapay Zekâ’ Çağı Başladı
OpenAI’nin ChatGPT’ye entegre ettiği “Instant Checkout” (Anında Ödeme) özelliği, ABD’de Etsy ve Shopify üzerinden başka bir siteye yönlendirmeden alışveriş yapılmasını mümkün hale getirdi. Böylece yapay zekâ yalnızca bir sohbet aracı olmaktan çıkarak tüketicinin alışverişini baştan sona yöneten bir platforma dönüştü.
Uzmanlara göre bu sadece başlangıç. 2030’a kadar yapay zekâ ajanlarının:
-
“Bu ürünü fiyatı şu seviyeye düşerse satın al” komutlarını uygulaması,
-
Kullanıcı adına fiyat takibi yapması,
-
Havayolu ve otel rezervasyonlarını otomatik gerçekleştirmesi,
-
Tüketicinin ihtiyaçlarını analiz ederek alışveriş önerilerinde bulunması
gibi süreçleri yöneteceği öngörülüyor.
McKinsey’in raporuna göre bu dönüşüm sadece ABD’de 1 trilyon dolarlık, dünyada ise 5 trilyon dolarlık ekonomik hacim yaratabilir.
Tüketici Yapay Zekâdan Çıkmadan Alışverişini Tamamlayacak
ABD’de başlayan yeni modelde kullanıcı, ChatGPT gibi yapay zekâ platformlarından hiç ayrılmadan ürün buluyor, ödeme yapıyor ve siparişi tamamlıyor. Bu da yapay zekânın e-ticarette doğrudan bir kanal haline gelmesi anlamına geliyor.
Beş yıl içinde ise tüm alışveriş sürecinin tamamen yapay zekâ tarafından yönetileceği, kullanıcıların yalnızca ihtiyaçlarını söyleyip gerisini yapay zekâya bırakacağı bir döneme geçileceği belirtiliyor.
E-Ticaretin Dağılımı Değişiyor: ChatGPT Satıştan Pay Almaya Hazırlanıyor
Financial Times’ın haberine göre OpenAI, ChatGPT üzerinden yapılan alışverişlerden komisyon almayı planlıyor. Bu da e-ticaret pastasında şirketlerin payını değiştirecek yeni bir gelir modeline işaret ediyor.
Öne çıkan diğer başlıklar şöyle:
-
Markalar ve reklam ajansları, ürünlerini ChatGPT’de üst sıralara taşımak için yeni optimizasyon yöntemleri geliştiriyor.
-
Amazon, ürün kataloğunu yapay zekâ ajanlarına açacak özel bir altyapı hazırlıyor.
-
ABD’de yıl sonu itibarıyla tüketicilerin yarısından fazlasının yapay zekâ asistanlarını kullanması bekleniyor.
-
Beş yıl içinde dünya ticaretinin %30’unun yapay zekâ ajanları tarafından yapılacağı öngörülüyor.
Riskler: Güvenlik ve Alışveriş Alışkanlıklarının Değişmesi
Yeni sistem fırsatların yanında riskleri de beraberinde getiriyor. Uzmanlara göre:
-
Yapay zekânın güvenilir olmayan sitelere yönlendirme ihtimali,
-
Markaların bu yeni modele uyum sağlamak için ciddi altyapı yatırımları yapmak zorunda kalması,
-
Ajan alışverişi nedeniyle tüketicinin internette gezmeden alışveriş yapmasıyla çapraz satışların azalması,
-
E-ticaret platformları arasındaki rekabetin tamamen değişmesi
önümüzdeki yılların en büyük tartışma başlıkları olacak.
Bir sektör temsilcisi, çapraz satışlardaki düşüşü şöyle açıklıyor:
“Eğer tost makinesini yapay zekâ sizin adınıza otomatik satın alırsa, bütünü siz yönetmediğiniz için yanında tava alma ihtimaliniz de ortadan kalkabilir.”
Türkiye’de 2026’dan Sonra Etkisi Hissedilecek
Türkiye’de perakende temsilcileri, ilk aşamada mevcut e-ticaret sitelerinde yapay zekânın daha aktif kullanılacağını, ancak tam anlamıyla “ajan yapay zekâ ticareti” modelinin birkaç yıl içerisinde hayata geçeceğini öngörüyor. Uzmanlara göre bu dönüşüme uyum sağlamayan firmaların iş hacminin %30-40 azalması bile mümkün.
TOBB E-ticaret Meclis Üyesi Seyhun Özkara, 2026’nın ilk çeyreğinde tüketicilerin e-ticaret sitelerinde yalnızca tek bir cümlelik sesli komutla alışveriş yapabileceğini belirterek, “Yapay zekâ, e-ticaretin tüm yapısını değiştirecek güçte.” ifadelerini kullandı.
Görünen o ki, alışverişin geleceğini artık tüketicinin değil, onların dijital temsilcisi olan yapay zekâ ajanlarının attığı adımlar belirleyecek.
