Gaziantep’in destansı direnişinde adını altın harflerle yazdıran kahramanlardan biri olan Mehmet, nam-ı diğer Karayılan, gösterdiği cesaret ve fedakârlıkla hem Gaziantep’in hem de Türk milletinin hafızasında derin izler bırakmıştır. 24 Mayıs 1920’de Sarımsaktepe’de gerçekleşen çatışmada düşman birliklerinin geri çekilmesi sırasında sevinçle mevzi değiştirirken vurularak şehit düşen Karayılan, o gün 19 silah arkadaşıyla birlikte hayatını kaybetmiştir.
Karayılan Kimdir?
1888 yılında, Gaziantep’in 40 kilometre kuzeyinde yer alan Kahramanmaraş’ın Pazarcık ilçesi Höcüklü köyünde dünyaya gelen Molla Mehmet Karayılan, köklü bir Türkmen boyuna, Atmalı Boyu’nun Kabalar Oymağı’na mensuptur. Babası Memo, dövüşteki mahareti ve çevikliğinden dolayı köylüler tarafından “Karayılan gibi kayıp gidiyor” sözleriyle anılmış, bu lakap daha sonra oğluna geçmiştir. Memo, 1904 yılında Ermeni eşkıyalarının köye yaptığı baskında şehit edilmiştir.
Karayılan, köylü bir genç olarak başladığı yaşamında, Kurtuluş Savaşı yıllarında Güney Anadolu’daki Kuva-yi Milliye yapılanmasında yer alarak Antep’in savunulmasında büyük bir rol oynamıştır. Fransız işgaline karşı gösterdiği direniş, onu kısa sürede bölgenin efsanevi kahramanlarından biri haline getirmiştir.
Karayılan Lakabının Hikayesi
Karayılan, cesareti, stratejik zekâsı ve halkına olan bağlılığıyla halk arasında büyük saygı kazanmış, gösterdiği yiğitlik nedeniyle “Karayılan” lakabıyla anılmaya başlanmıştır. Onun adı, ünlü şair Nazım Hikmet’in Kuvâ-yi Milliye Destanı’nda da geçer ve sıradan bir köylüden vatan uğruna savaşan bir kahramana dönüşümünü anlatır.
Fransız işgal kuvvetlerine karşı düzenlediği saldırılarda 50 kadar askeri esir alan Karayılan, bu esirleri kendi köyüne götürüp her gün koyun etiyle beslemiştir. Daha sonra esirleri Pazarcık Kaymakamlığı’na teslim etmiştir. Ünü kısa sürede Antep ve çevresine yayılan Karayılan, Gaziantep Heyet-i Merkeziyesi tarafından göreve çağrılmıştır.
Karayılanın Cephe Mücadeleleri
Karayılan, Dülük köyüne geldiğinde bölgedeki eşkıya Samlı Kel Ahmet’i cezalandırarak asmış, burada Kılıç Ali ile tanışmıştır. Antep’e girişinde 82 kişilik çetesiyle Karagöz Camii’ne yerleşmiş, kısa sürede bu sayı 150’ye ulaşmıştır. Cezaevinin kapılarını açarak hükümlülere silah veren Karayılan, direniş gücünü daha da büyütmüştür.
Katıldığı cepheler arasında Elmalı Cephesi, Ağcakoyunlu Cephesi, İkizkuyu Cephesi, Nizip Yolu, Mağarabaşı ve Kurbanbaba Savaşları yer almaktadır. İkizkuyu Cephesi’nde Fransız Kumandan Norman’ın birliğini büyük bir yenilgiye uğratan Karayılan, Norman’ın yaralanarak Halep’e kaçmasına neden olmuştur. Norman’ın eşi ise Karayılan’ın çetesi tarafından esir alınmış, iki ay boyunca çeteyle kalmış ve mütareke sonrası kocasına teslim edilmiştir.
Fransızlar, Antep’in düşmesinin ardından halka yardım dağıtırken Karayılan ve arkadaşları bu yardımı reddetmiştir. Norman’ın eşi, onlara gösterilen saygıdan dolayı çeteleri ismen çağırarak, kocası Norman’a “Ne istiyorlarsa fazlasını verin, bana bir hanımefendi gibi davrandılar” demiştir. Çeteler, “Silah ve mermi istiyoruz” deyince Norman nedenini sormuş, “Size sıkacağız” cevabını almıştır.
Karayılan Nasıl Öldü?
24 Mayıs 1920 sabahı, Karayılan her zamanki gibi beyaz kefenini giyerek cepheye gitmeden önce Karagöz Camii İmamı Mehmet Ömer’e kamçısını ve gümüş saplı kamasını emanet etti. “Eğer cepheden dönersem geri verirsin, şehit olursam köydeki kızım Selvi’ye ulaştır” diyerek cepheye çıktı.
Sarımsaktepe’de başlayan şiddetli çatışmada düşman geri çekilmeye başlayınca Karayılan sevinçle mevzi değiştirmek için ayağa kalktı. Ancak tam bu sırada göğsüne isabet eden kurşunla şehit düştü. O gün yanında 19 silah arkadaşı da aynı cephede hayatını kaybetti. Karayılan’ın şehadeti, Antep halkı üzerinde büyük bir etki yarattı. Kısa süre sonra Şahin Bey de şehit olmuş, iki kahramanın kaybı Antep’in direniş gücünü zayıflatmıştır. Şehrin teslim olmasına rağmen, verilen mücadele tarih sayfalarına onurla yazılmıştır.
Karayılan’ın destansı mücadelesi, yalnızca tarih kitaplarında değil, halkın gönlünde de yaşamaya devam etmiştir. Onun kahramanlığı, Ruhi Su tarafından bestelenen “Karayılan Türküsü” ile ölümsüzleşmiş, ayrıca 2007–2008 yıllarında yayımlanan bir tarihî drama dizisine de konu olmuştur.
Molla Mehmet Karayılan, yalnızca bir direniş lideri değil, aynı zamanda bir halk kahramanı, bir umut simgesidir. Gaziantep’in kurtuluş mücadelesinde gösterdiği cesaret, adalet anlayışı ve vatan sevgisiyle nesiller boyu hatırlanacak, adı her zaman Antep’in bağımsızlık destanında gururla anılacaktır.
