Kan gruplarının yaşam boyu değişmeyeceği uzun süredir bilim dünyasında kabul gören bir bilgiydi. Ancak yapılan yeni araştırmalar, nadir de olsa bazı koşullarda kan grubunun değişebileceğine işaret ediyor.
Kan grubu belirlenirken A-B-0 sistemi ile Rh faktörü birlikte kullanılır. Alyuvarların yüzeyinde bulunan antijen adı verilen özel moleküller, kişinin hangi gruba sahip olduğunu belirler. A grubunda A, B grubunda B, AB grubunda her iki antijen bulunurken, 0 grubunda bu antijenler bulunmaz. Rh faktörü pozitif ya da negatif olarak kan grubuna eklenir.
Kan nakli gibi tıbbi durumlarda vücuda farklı antijenlerin girmesi bağışıklık sistemini harekete geçirebilir. Bu nedenle herkesin kendi kan grubunu bilmesi hayati önem taşır. Ancak bazı nadir durumlarda, hücre yüzeyinde bulunan moleküllerdeki farklılıklar kan grubunun zamanla değişmesine yol açabiliyor.
Uzmanlara göre, genetik olarak aktarılan kan grubu bilgisi sabit olsa da, hematopoetik kök hücre (HKH) nakilleri bu sabitliği etkileyebilir. Özellikle kanser ya da bağışıklık sistemi hastalıkları nedeniyle kök hücrelere ihtiyaç duyulduğunda, donörden alınan kök hücreler farklı antijenler taşıyan alyuvarlar üretebilir. Bu da hastanın kan grubunun değişmesine neden olabilir.
TÜBİTAK’ın yayımladığı bilgilere göre, henüz alyuvara dönüşmemiş kök hücrelerde kan grubunu belirleyen antijenler yer almaz. Bu nedenle nakil öncesinde bağışıklık sisteminin tepki vermemesi için hasta ile donör arasında insan lökosit antijeni (HLA) uyumu aranır. HLA antijenleri, vücudun yabancı hücreleri tanımasında önemli rol oynar.
Öte yandan, bilim insanları kan bağışlarının daha etkili yapılabilmesi için farklı yöntemler de araştırıyor. Streptococcus pneumoniae adlı bakteriden elde edilen özel bir enzim sayesinde, kan hücrelerinde A ve B antijenleri parçalanabiliyor. Bu işlem, bağışlanan kanın 0 grubuna dönüştürülmesini mümkün kılıyor. Enzimin daha verimli çalışması sağlandığında, kan ihtiyacı olan hastalara çok daha hızlı şekilde uygun kan temin edilebileceği düşünülüyor.
