Ancak yapılan yeni düzenleme, bazı mesleklerde bu haktan yararlanma imkanını sona erdirdi. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayımlanan kapsamlı değişiklikle birlikte, erken emeklilik hakkının sınırları yeniden belirlendi. Düzenleme, Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girecek.
Yıpranma Payı Nedir?
Yıpranma payı ya da bir diğer adıyla fiili hizmet süresi zammı, çalışanların yaptığı işin niteliğine bağlı olarak sağlık açısından risk, tehlike veya yüksek iş yükü barındırması nedeniyle uygulanan özel bir sistemdir. Çalışanın fiilen çalıştığı her yıl için 60, 90 veya 180 gün gibi ek süreler hizmet süresine eklenir ve emeklilik yaşı bu ek süre doğrultusunda düşürülür.
Yeni Düzenleme ile Hangi Mesleklerde Yıpranma Payı Kaldırıldı?
SGK’nın hazırladığı 98 sayfalık yeni düzenleme çok sayıda meslekte erken emeklilik imkanını devre dışı bıraktı. Risk unsuru taşımadığı belirtilen bu mesleklerin artık yıpranma payı kapsamında değerlendirilmediği açıklandı. Buna göre erken emeklilik hakkı kaldırılan bazı meslek grupları şöyle:
Belediye başkanları
Bar çalışanları
Balık toptancıları
Muhasebeciler ve mali işler sorumluları
Uluslararası ticaret uzmanları
Spor kulübü yöneticileri
Aşçılar
Bekçiler
Çaycılar
Danışmanlar
Hizmetliler
Sekreterler
Düzenlemede, bu mesleklerin çalışma koşullarının fiili hizmet süresi zammı kapsamına uygun olmadığı vurgulandı.
Yıpranma Payı Hangi Mesleklerde Devam Ediyor?
SGK, işin doğası gereği ağır, tehlikeli veya sağlık açısından yüksek risk barındıran mesleklerde yıpranma payı hakkını korumaya devam edecek. Erken emeklilik imkanı tanınan meslek grupları şunlar:
Madencilik ve yeraltı işlerinde çalışanlar
Demir–çelik fabrikası işçileri
Asit üretiminde çalışanlar
Sahil Güvenlik, Emniyet, MİT ve TSK personeli
Basın mensupları
Sağlık çalışanları (doktor, hemşire, ebe vb.)
İtfaiyeciler
Bu görevlerde çalışanların, yüksek risk içeren çalışma ortamları ve yoğun fiziksel yük nedeniyle erken emeklilik hakları korunuyor.
Fiili Hizmet Süresi Zammı Ne İfade Ediyor?
Fiili hizmet süresi zammı, bazı meslek gruplarında çalışanların çalışma şartlarının ağırlığı nedeniyle daha erken emekliliğe ulaşmasını sağlayan süre artışıdır. Çalışanın gerçek hizmet süresine eklenen bu süre, prim gün sayısını artırdığı gibi emeklilik yaşının düşmesine de olanak tanır.
İş sağlığı ve güvenliği açısından büyük önem taşıyan fiili hizmet süresi zammı uygulamasının kapsamı, yeni düzenlemeyle daha net şekilde sınırlandırılmış oldu. Yeni uygulamanın Nisan 2025 itibarıyla yürürlüğe girmesiyle birlikte, erken emeklilik hakkı yalnızca belirlenen ağır ve riskli işlerde çalışanlarla sınırlı olacak.
