Midjourney, DALL·E ve Stable Diffusion gibi algoritmalar, yalnızca birkaç kelimelik komutlarla (prompt) özgün görseller, illüstrasyonlar ve hatta müzik eserleri üretebiliyor. Bu gelişme, “Sanatçı olmadan sanat mümkün mü?” sorusunu yeniden gündeme taşıdı.
Sanatçılar Ne Düşünüyor?
Grafik tasarımcılar, illüstratörler ve dijital sanatçılar, yapay zekânın üretim süreçlerine dahil olmasıyla birlikte iş güvencelerinin tehdit altında olduğunu düşünüyor. Özellikle ticari projelerde, AI araçlarının daha hızlı ve düşük maliyetli çözümler sunması, insan sanatçılara olan talebi azaltma riski taşıyor.
Yazar ve sanatçı Sine Ergün, ArtDog İstanbul’a verdiği röportajda, “Yapay zekâ, kontrolümüzde kaldığı sürece yardımcı bir araç olabilir. Ancak yaratıcı sürecin özü, niyet ve bağlamdır. AI bu derinliği ne kadar taşıyabilir, tartışılır” ifadelerini kullandı.
Telif Hakları ve Etik Sorular
Yapay zekâ ile üretilen eserlerin telif hakları hâlâ belirsizliğini koruyor. AI tarafından oluşturulan görsellerin, başka sanatçıların eserlerinden izler taşıması durumunda hukuki sorumluluk kime ait olacak? Bu sorular, hem sanat hukuku hem de dijital etik açısından yeni düzenlemeleri zorunlu kılıyor.
AB Dijital Sanat Komisyonu’nun 2025 yılı raporunda, “Yapay zekâ ile üretilen sanat eserlerinin telif hakları, üretim sürecine insan katkısı olup olmadığına göre değerlendirilmelidir” görüşü yer aldı.
Ortaklık mı, Rekabet mi?
Bazı sanatçılar yapay zekâyı bir tehdit değil, yaratıcı süreçte bir ortak olarak görüyor. Özellikle fikir geliştirme, kompozisyon denemeleri ve alternatif tasarım üretimi gibi aşamalarda AI araçları, zaman kazandırıcı bir rol üstlenebiliyor. Ancak bu yaklaşım, yapay zekânın “sanatçı” olarak tanımlanıp tanımlanamayacağı tartışmasını da beraberinde getiriyor.
Alpha Artblog’da yayımlanan analizde, “Yapay zekâ ile üretilen sanat, araçtan çok bağlam ve seçim süreciyle anlam kazanır. Bu nedenle AI, bir sanatçı değil, yaratıcı sürecin destekleyici bir parçasıdır” denildi.
Gelecekte Ne Olacak?
• Yapay zekâ destekli sanat üretimi artmaya devam edecek.
• Telif ve etik düzenlemeler için uluslararası hukuk platformları yeni çerçeveler oluşturacak.
• Sanatçılar, AI araçlarını üretim süreçlerine entegre ederek rekabet avantajı sağlayabilir.
• Eğitim kurumları, sanat ve teknoloji birlikteliğini müfredata dahil etmeye başladı.
