Kur’an-ı Kerim, 30 cüzden oluşur ve her gün bir cüz okunarak Ramazan ayı sonunda hatim tamamlanır. İlk cüz, kitabımızın ilk 20 sayfasını kapsar ve içinde iki sure bulunur. Fatiha Suresi tamamı ve Bakara Suresi'nin ilk 141 ayeti bu cüzde yer almaktadır. Fatiha Suresi, Mekke döneminde inmiş olup "başlangıç" anlamına gelir ve Kur’an'ın özeti niteliğindedir. Birinci cüzde hamd bilinci, takva bilinci ve tarih bilinci açık şekilde işlenmektedir.
Mukabele Nedir?
Sözlük anlamı olarak "karşılıklı okumak ve yüz yüze gelmek" manasına gelen mukabele, Kur'an-ı Kerim'i ezbere veya yüzüne okuyarak takip etme uygulamasıdır. Kur'an-ı Kerim’in Ramazan ayında indirildiği düşünüldüğünde, bu mübarek ayda Kur’an okumaya daha fazla yönelmek büyük faziletler kazanmaya vesile olmaktadır. Peygamber Efendimiz (SAV), "Her harfine kat kat sevap verilecektir" müjdesiyle Kur’an okumanın önemini vurgulamıştır. Bu nedenle Ramazan ayında camiler ve evler mukabelelerle dolup taşmaktadır.
Günde bir cüz okuyarak Ramazan Bayramı'na kadar Kur’an-ı Kerim’i baştan sona tamamlama âdetiyle mukabele geleneği ortaya çıkmıştır. Günümüzde ise Müslümanlar, Kur’an cüzlerini paylaşarak 30 gün içinde hatim yapmaktadır.
Peygamber Efendimiz (SAV) ve Mukabele
İlahiyatçı ve yazar Adnan Şensoy’a göre, mukabele genellikle Ramazan ayında Kur’an-ı Kerim’i karşılıklı okuyarak hatmetme anlamına gelir. Mukabele, bireysel veya grup halinde gerçekleştirilebilir. Peygamber Efendimiz (SAV) de Cebrail (AS) ile mukabele yapmıştır. Bu gelenek, İslam toplumlarında günümüze kadar devam etmektedir.
Cüzler Okunduktan Sonra Ne Yapılır?
Kur’an-ı Kerim tamamlandıktan sonra hatim duası yapılması sünnettir. Hatim duasından önce şu uygulamalar yapılabilir:
Nas Suresi okunur.
Fatiha Suresi okunur.
Bakara Suresi'nin ilk beş ayeti okunur.
Übey bin Ka’b’ın rivayetine göre Peygamber Efendimiz (SAV), hatim duası öncesinde bu sureleri okumuş ve ardından dua etmiştir. (Suyuti, el-İtkan, 1/313)
Mukabele, Ramazan ayında manevi atmosferi güçlendiren önemli bir gelenek olup, Müslümanların bir araya gelerek Kur’an’ı daha iyi anlamalarına ve paylaşmalarına vesile olmaktadır.
