Türk mutfağının ve kültürünün vazgeçilmez unsurlarından biri olan şerbet, yüzyıllardır hem ferahlatıcı hem de şifa verici özellikleriyle sofralarda yer alıyor. 11. yüzyıldan bu yana Türkler, meyvelerin suyunu sıkıp çeşitli bitki ve baharatlarla şerbetler hazırlayarak hem lezzetli hem de sağlıklı içecekler üretmişlerdir. Günümüzde özellikle nişan, sünnet töreni, doğum sonrası kutlamalar ve Ramazan aylarında hatırladığımız bu geleneksel içecekler, geçmişte atalarımızın günlük yaşamının önemli bir parçasıydı.
Şerbetler, ilk başlarda bazı basit rahatsızlıkların tedavisi için hekimlerin reçetelerine yazdığı “şurup” tariflerinden esinlenerek hazırlanmış, zamanla hem hazmı kolaylaştırıcı hem de beden ve ruh sağlığına katkı sağlayan içecekler hâline gelmiştir. Osmanlı dönemi kaynaklarında, padişahların ferahlamak ve sağlığını korumak için tükettiği şerbet tariflerine sıkça rastlamak mümkündür.
Tarihten Günümüze Şifa Kaynağı Darülşifa Şerbeti
Darülşifa şerbeti, adını Osmanlı ve Selçuklu dönemlerinde sağlık yurdu ve hekimlik okulu olarak kullanılan “darüşşifa” yapılarından alır. “Darüşşifa” kelimesi, kelime anlamıyla “şifa evi” veya “sağlık yurdu” demektir. Bu kurumlarda şerbet üretiminde uzman kişiler bulunur ve şerbetler hem tedavi edici hem de ferahlatıcı tonikler olarak kullanılır. Tarihsel kayıtlara göre, padişah ve sultanlar da hastalıkta ve sağlıkta bu şerbetleri sıkça tercih etmişlerdir.
Darülşifa şerbeti, sadece susuzluğu gidermekle kalmaz; çeşitli hastalıkların önlenmesine, metabolizmanın düzenlenmesine ve yağ yakımına da destek olur. Enerji verici etkisiyle dinçliği artırırken, hazmı kolaylaştırıcı ve bedeni serinletici özellikleri ile Osmanlı sofralarının vazgeçilmezi olmuştur.
Darülşifa Şerbeti Malzemeleri ve Hazırlanışı
Malzemeler:
1 litre su
5–6 adet çubuk tarçın
7–8 adet karanfil
Göz kararı dağ çileği
Göz kararı yer kirazı
Göz kararı kuru kayısı
1 yemek kaşığı keçi boynuzu tozu
1 yemek kaşığı pancar pekmezi
Hazırlanışı:
Tüm malzemeleri bir tencereye alıp su ile karıştırın.
Karışımı kısık ateşte yaklaşık 1 saat boyunca kaynatın.
Ocaktan aldıktan sonra karışımın soğumasını bekleyin.
Soğuyan şerbeti blender’dan geçirip süzün.
Hazırladığınız şerbeti buzdolabında saklayın; 15 gün boyunca tüketilebilir.
Bu şerbet, sabah aç karnına, öğlen yemeği yerine veya akşam yatmadan önce tüketildiğinde en iyi sonucu verir.
Darülşifa Şerbetinin Faydaları
Darülşifa şerbeti, doğal ve şifalı malzemelerden oluşur. Kabuk tarçın, karanfil, kuru kayısı, dağ çileği, yer kirazı, keçi boynuzu tozu ve pekmez gibi bileşenler hem lezzet katar hem de sağlık açısından fayda sağlar. Bu şerbetin; göğsü yumuşattığı, mideyi rahatlattığı, safra söktürdüğü ve metabolizmayı düzenlediği belirtilmektedir.
Hazırlanışı kullanılan malzemelere göre değişiklik gösterse de temel yöntem, karışımı kaynatıp süzdükten sonra soğumaya bırakmaktır. Soğuyan şerbet, bardaklara alınarak üzerine su ve buz eklenerek ferahlatıcı bir içecek olarak tüketilebilir.
Darülşifa şerbeti, geçmişten günümüze hem sofraları hem de sağlık kültürünü zenginleştiren geleneksel Osmanlı içeceklerinden biridir.
