Trabzon’da Tır Şoförüne Suç Duyurusu
Trabzon’da yaşayan tır şoförü Salim Kalfa, 15 Haziran’da evinin balkonundan cep telefonu kamerasıyla kayda aldığı 1 dakikalık görüntüye, Kazım Koyuncu’nun 21 yıl önce Trabzonspor için bestelediği “Uy Aha” şarkısının nakaratını ekleyerek sosyal medyada paylaştı. Paylaşımdan 4 ay sonra sanatçının yasal mirasçısı kardeşi tarafından Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun 71. maddesi kapsamında suç duyurusunda bulunuldu. Dilekçede, “manevi, mali ve bağlantılı haklara tecavüz” edildiği gerekçesiyle 50 bin TL tazminat talep edildi.
Adana’da Öğretmene Telif Şoku
Benzer bir olay Adana’da yaşandı. Öğretmen Kadir Can Uslu, Portakal Çiçeği Karnavalı için hazırladığı görsellere Kazım Koyuncu’nun “Uy Aha” şarkısını ekleyerek TikTok’ta paylaştı. Sanatçının mirasçıları, bu paylaşım nedeniyle Uslu hakkında savcılığa suç duyurusunda bulundu. Öğretmen, polise giderek ifade verdi.
“50 Bin Lira Tazminat İstiyorlar”
Poliste ifade verdikten sonra açıklama yapan Uslu, durumun binlerce kişiyi kapsayabileceğini belirterek şunları söyledi:
“Herkes sevdiği sanatçının müziğini yüklüyor. Sosyal medya hesaplarına attığımız eserler bize ceza olarak dönecekse hiç müzik koymayalım. Kazım Koyuncu sevdiğimiz bir sanatçı, hatta Artvin’de mezarını ziyaret ettim. Benden 50 bin liraya yakın para istiyorlar. Sosyal medya platformu ödüyordur diye yükleme yapıyordum. Telifli müzikleri sosyal medya platformlarının ya sessize alması gerekiyor ya da anlaşması lazım.”
Hukuki Değerlendirme
Avukat Nazan Akça, 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na dikkat çekerek şu açıklamayı yaptı:
“Bu kanunun 71. maddesi cezai müeyyideleri düzenliyor. Burada önemli olan, kullanımın ticari kazanç amacı taşıyıp taşımadığıdır. Vatandaşlar diledikleri müzikleri dinleyebilir, sosyal medya hesaplarında kişisel kullanım amacıyla paylaşabilir. Bu durumda cezai ya da maddi yaptırım söz konusu olamaz. Eğer ortada bir kazanç yoksa, sadece kişisel paylaşım yapılıyorsa hukuki yaptırım uygulanamaz. Aksi halde şarkıları mırıldanan kişilere bile ceza kesmek gerekir.”
Kazım Koyuncu’nun “Uy Aha” şarkısı üzerinden başlayan telif tartışması, sosyal medyada müzik kullanımına dair hukuki belirsizlikleri yeniden gündeme taşıdı. Trabzon ve Adana’da yaşanan olaylar, kişisel paylaşımların telif hakkı kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği konusunda tartışmaları alevlendirdi.
