Antep fıstığı ihracatına izin verilmesinin ardından Cumhurbaşkanı kararıyla ABD menşeli bazı ürünlerde ek gümrük vergilerinin kaldırılması Gaziantep’te tepkilere neden oldu. CHP Gaziantep Milletvekilleri Hasan Öztürkmen ve Melih Meriç, kararı sert sözlerle eleştirdi. Milletvekili Hasan Öztürkmen, “Pirinç, tütün, badem, ceviz ve Antep fıstığı gibi temel tarım ürünlerine uygulanan vergilerin de kaldırılması, zaten düşük kâr marjlarıyla çalışan çiftçileri üretimden çekilmeye itebilir” ifadelerini kullandı. Milletvekili Melih Meriç ise, “Türkiye 2022’de 258 milyon dolarlık fıstık ihracatı yaptı. Böyle bir tabloda siz gidip vergiyi kaldırırsanız, ihracatçı olduğunuz üründe ithalatçı konuma düşersiniz. Bu, Gaziantepli üreticiyi doğrudan iflasa sürükler.” sözleriyle tepki gösterdi.
Ek Vergilerin Kaldırılması Gaziantep’te Tepkiyle Karşılandı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan kararnameyle, 2018 yılından bu yana ABD menşeli bazı ürünlerde uygulanan ek gümrük vergileri kaldırıldı. Vergisi sıfırlanan ürünler arasında Antep fıstığı da yer aldı. Bu gelişme, Gaziantep’te üretici ve siyasetçilerin sert tepkisine yol açtı.
Öztürkmen’den İthalat Eleştirisi: Fiyat Artışı Bahane
Öztürkmen, “Geçtiğimiz günlerde Antep fıstığı fiyatındaki artış bahane edilerek ithalatın önü açıldı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Donald Trump ile görüşmeye giderken 2018 yılından bu yana uygulanan vergi tarifelerini dün yayımlanan Resmi Gazete’deki kararla ABD açısından sıfırlamış oldu.” dedi.
Öztürkmen: İhracatçı Olduğumuz Üründe İthalatçı Olacağız
Öztürkmen, “ABD üretimi ürünlere ithalat vergisinin kaldırılmasının ülke tarımı ve üretici köylüler açısından pek çok olumsuz, hatta yıkıcı sonuçları olacaktır. Türkiye'den 2024 yılında 96 ülkeye gerçekleştirilen fıstık ihracatından 229 milyon 777 bin dolar gelir elde edildi. Bu yılın ilk 6 ayında 79 ülkeye 113 milyon 339 bin dolarlık Antep fıstığı ihracatı gerçekleştirildi. Böylesi bir tablo varken siz ABD Başkanı Trump'a şirin görüneceğim diye tarım ürünleri ithalatında vergiyi kaldırırsanız sonuç ihracatçı olduğunuz Antep fıstığında ithalatçı duruma gelirsiniz. Tüm dünya Antep fıstığının kalitesini, lezzetini konuşurken, biz ABD'li çiftçinin fıstığına mahkûm olacağız.” İfadelerine yer verdi.
Öztürkmen: ABD, Kendi Çiftçisini Destekliyor
ABD’nin sübvansiyonlu ürünleri karşısında rekabetin mümkün olmadığını dile getiren Öztürkmen, “Bütün dünyaya ‘devletin ekonomiden elini çekmesini’ dayatan ABD, kendi tarımı ve sanayisine yoğun destek vermeyi sürdürüyor. ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre, 2023-24 sezonunda ülkede yaklaşık 676 bin ton Antep fıstığı üretildi. ABD, İran'ı geçerek dünyanın en büyük fıstık ihracatçısı haline geldi. ABD bu sezonda ürettiği Antep fıstığının yüzde 62’sini ihraç etti. Amerika, tüm dünyaya kendi fıstığını pazarlıyor. Amerikan Antep Fıstığı Yetiştiricileri'nin (APG) çabaları da bu yönde. California, Arizona, New Mexico ve Teksas'ta 830'dan fazla yetiştirici üyeyi temsil eden ticaret birliği, çeşitli dallarda sporculara sponsor oluyor, ünlü aşçılarla iş birliği yapıyor, bilimsel araştırmalarla Antep fıstığının yararları üzerine çalışıyor. Oysa Antep fıstığı bu toprakların yemişi. Türkiye, İran, Suriye gibi ülkelerde binlerce yıldır yetiştirilir. ABD’de ise Antep fıstığı endüstrisi 1929'da İran'dan getirilen tohumlarla başladı.” diye konuştu.
Öztürkmen: Dışa Bağımlı Hale Geleceğiz
Öztürkmen, “Fıstık ithalatının baklava vb. Antep fıstığı kullanılan ürünlerin fiyatını düşüreceği beklentisi ise hayal. İthal et, markette kasapta et-kıyma fiyatlarını düşürdü mü? Üstelik tüketici de bu işten kazançlı çıkmayacak. Çünkü dışa bağımlı hale gelen gıda piyasası, küresel fiyat dalgalanmalarına mahkûm olacak. Bugün ucuz görünen ithalat, yarın kur artışları ve tedarik sıkıntılarıyla soframıza daha pahalıya dönecek. Tütün üreticisi zaten uzun süredir zararına üretim yapıyordu. Vergisiz ithalat kararı, bu üreticinin üretimden tamamen çekilmesine yol açacak. Barak ovası susuzluktan kırılırken, sulama projelerinin yatırım planından çıkarılması bunu için miydi? Bu iktidar, tarımı ve üreticiyi bilerek ve isteyerek bitirmek için elinden geleni yapıyor.” ifadelerine yer verdi.
Meriç: Hükümet İthalatı Ödüllendiriyor
İktidarın politikalarını “alın terine ihanet” sözleriyle tanımlayan Meriç, “Gaziantepli çiftçi kuraklıkla, donla, artan girdi maliyetleriyle boğuşurken, hükümet üretimi desteklemek yerine ithalatı ödüllendiriyor. Bu karar, alın terini küresel sermayenin insafına terk etmektir. Bir ülke ithalatla değil, üretimle büyür; üreticisini korumayan iktidar, aslında Gaziantep’in ve Türkiye’nin yarınlarını da tüketir.” şeklinde konuştu.
Meriç: Fıstıkta İthalatçı Konuma Düşeriz
Meriç, “ABD yılda 450 bin tonluk üretimiyle dünyada birinci, İran 170 bin tonla ikinci, Türkiye ise 150 bin tonla üçüncü sırada. Türkiye 2022’de 258 milyon dolarlık fıstık ihracatı yaptı. Böyle bir tabloda siz gidip vergiyi kaldırırsanız, ihracatçı olduğunuz üründe ithalatçı konuma düşersiniz. Bu, Gaziantepli üreticiyi doğrudan iflasa sürükler.” diye konuştu.
Meriç: Köylü Ne Yapsın, Ağaçlarını Mı Kessin?
Çiftçinin çaresizliğine dikkat çeken Meriç, “Gaziantepli köylü yıllardır gözü gibi baktığı fıstık ağaçlarını mı kessin? ‘Vazgeçemezler’ diyenler, Çukurova’da kesilen limon ağaçlarını hatırlasın. Çiftçi emeğinin karşılığını alamazsa, en verimli ağaç bile bir gün baltanın gölgesine düşer. Bu politikalar, Gaziantep’in üretim kültürünü ve tarihsel kimliğini yok saymaktır.” şeklinde konuştu.
Meriç: Ekonomik Tercih Değil, Tarihsel Bir Kırılma
Kararı yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda tarihsel bir kırılma olarak niteleyen Meriç, “Bugün Gaziantep’te sanayici enerji maliyetleri altında eziliyor, çiftçi tarlasını ekemiyor, esnaf kepenk kapatıyor. İktidar ise ithalat kapılarını aralayarak bu şehrin üretim damarlarını kesiyor. Bu tablo, sıradan bir ekonomik tercih değil; ulusal bağımsızlıktan taviz, tarihsel bir yıkımın habercisidir.” ifadelerine yer verdi.
