Yaz aylarında terleme ve çeşitli rahatsızlıklara neden olan sentetik fabrika ürünü ayakkabılara karşı, kültürel bir miras olan yemeni, modernleşmenin karşısında hala dimdik duruyor. Gaziantep’in tarihi sokaklarında, bir zamanlar kervansaraylarda satılan yemeniler, bugün hala el emeğiyle üretilmeye devam ediyor. 1500’lü yıllardan bu yana bu topraklarda üretilerek giyilen yemeni, şimdi yazlık modeliyle dikkat çekiyor. Beş kuşaktır bu geleneği yaşatan Yemenici Hayri Usta’nın atölyesinde üretilen yazlık yemeni modeli büyük beğeni topladı. Atölyede çalışan Eren Kayalar, “Yazlık örgülü modellerimiz hem şıklığı hem de serinliğiyle kullanıcıların beğenisini kazandı.” dedi. Yemeninin terletmeyen, koku yapmayan ve mantar ile egzama gibi cilt problemlerine karşı koruyucu özelliklerinden bahsederek “Fabrika üretimi hiçbir ayakkabı bu sağlıklı yapıyı sunamadı.” şeklinde konuştu.
“Yemeni İsmi Yemen’den Geliyor”
İlk yemeninin 1500 yılında üretildiğinden bahseden Kayalar, yemeninin Gaziantep’e gelişi ve tarihsel sürecini şöyle anlattı:
“Yemeni ismi, bu ürünün kökeni olan Yemen kültüründen gelmektedir. İlk olarak Halep’te satılmaya başlanan bu ürün, Halep-Şam yolu üzerinden Antep’in Kalealtı bölgesine ulaşmıştır. O dönemde hanlar kervansaray olarak kullanılır, içlerindeki küçük dükkânlarda alışveriş yapılırdı. Halep’ten gelen yemeniler de bu hanlarda satışa sunulmuş, zamanla Antep’te pazarlar kurulmuştur. Bu ürün Antep’e geldikten sonra halk arasında ilgi görmüş, bölge esnafı yemeniyi yapmayı öğrenmiştir. Biz de bu gelenekten gelen en eski işletmelerden biriyiz. 137 yıldır bu mesleği sürdürüyoruz ve şu anda beşinci kuşak olarak bu işi devam ettiriyoruz.”
“Terleme Ya Da Koku Oluşmaz”
Yemeninin iç astarının manda derisinden, tabanının malat derisinden, köselesinin ise yine orijinal manda derisinden yapıldığını dile getiren Kayalar yemeninin avantajlarını anlattı. Kayalar, “Üst yüzeyde kullanılan dana derisi dışarıdaki sıcaklığı ayağa geçirmez; içteki manda derisi ayağı serin tutar. Taban derisi ise ayağın terini emer. Bu sayede ayakta terleme ya da koku oluşmaz. Derinin bu doğal yapısı sayesinde nem dengesi korunur. Ayakta başlayan mantar, nasır, egzama, topuk dikeni gibi birçok rahatsızlığa iyi gelir. Bu konuda elimizde örnekler de mevcut. Hatta bu faydalar, çeşitli eğitim merkezlerinde verdiğimiz uygulamalı eğitimlerde gösteriliyor ve derinin etkisi kanıtlanmış durumda. Bu rahatsızlıkların temel nedeni genellikle ayakta biriken terdir. Sentetik ayakkabılarda çorap teri emmeye çalışır, üzerine ayakkabı da eklenince deri nefes alamaz ve ayakta sağlık sorunları baş gösterir. Deri olmayan ayakkabılar mantar, nasır, egzama gibi rahatsızlıklara yol açabilir. Oysa doğal deri bu sorunları önler. Ter oluşmaz, koku yapmaz ve ayakta bu tür rahatsızlıkların gelişmesini engeller. Bu nedenle yemeni, hem sağlıklı hem de uzun ömürlü bir ayakkabıdır.” diye konuştu.
Yazlık Yemeniler Hazır
Klasik yemeni modelimiz dışında 10’larca yemeni çeşidimiz mevcut. Özellikle yaz ayları için ürettiğimiz örgülü model hem tasarımı hem de hava alması sebebiyle büyük ilgi gördü. Sürekli değişen moda dünyasında bizim de yemenilerimize yeni modeller katmamız insanların beğenisini topladı. Yemenide ter, koku, egzama, mantar, nasır gibi durumların söz konusu olamayacağını vurgulayan Kayalar, “Günümüz teknolojisiyle bu özellikleri sağlayabilen bir fabrika üretimi yoktur. Yemeninin tabanındaki kösele, ayakta oluşan teri tabana hapsederek ve zeminden gelen ısıyla birlikte buharlaşmasını sağlar. Oysa sentetik spor ayakkabılar, 5 dakika çorapsız giyildiğinde bile ayağı terletir; çünkü iç yüzeyleri teri emmez, nefes almaz, boyaları da sentetiktir. Bu yüzden de koku yapar. Yemeni ise doğal yapısı sayesinde hem sağlıklı hem de konforludur. Ne terletir, ne koku yapar, ne de ayağı rahatsız eder. Yüzyıllardır tercih edilmesinin en önemli nedeni de budur.” ifadelerine yer verdi.
“Artan Deriler Ziyan Edilmez”
Bir desi deriden belli sayıda yemeni çıktığını belirten Kayalar, “Kalan deri parçalarını ise kesinlikle ziyan etmeyiz. Örneğin, artık parçaları değerlendirerek ip yaparız. Yine de artan olursa, atölyede gördüğünüz küçük maskotları üretiriz. Yani derinin hiçbir parçasını israf etmeyiz.” şeklinde konuştu.
“Yemeni Bakımı Pratiktir”
Yemeninin temizliği hakkında bilgi veren Kayalar, “Temizlik konusunda deri montlardan örnek verebilirim. Deri montlar genellikle koyun veya kuzu derisinden yapılır. Bu tür deriler esnemeye karşı dayanıksızdır ve zamanla, özellikle kasların çalıştığı sırt ve dirsek bölgelerinde soyulmalar olur. Ayrıca sentetik içerikler kullanıldığında bu deformasyon daha da hızlı gerçekleşir. Bizim kullandığımız deriler oldukça esnektir. Yırtılmaz, bükülmez, soyulmaz. Ayrıca bakım açısından da pratiktir. Deri mont gibi yağlama ya da özel bakım gerektirmez. Üzerine boya da yapılmadığı için sadece dışarıda giyildiğinde yüzeyde oluşan tozları nemli bir bezle kolayca silebilirsiniz. Bu sayede hem temizlik kolay olur hem de ürün uzun süre ilk günkü gibi kalır.” dedi.
