Düzenleme hayata geçerse Gaziantep’te üretici birliklerine toptancı hal kurmaları için bedelsiz yer tahsis edilecek, zincir marketler satışa sundukları sebze ve meyvenin en az yüzde 20’sini doğrudan üreticiden almak zorunda olacak.
Gaziantep’te Üretici İle Tüketici Arasındaki Makas Açılmıştı
Gaziantep, özellikle Nizip’in zeytini, Araban’ın sarımsağı, Oğuzeli’nin üzümü ve Karkamış ve İslahiye’nin sebzeleriyle tarımda önemli bir üretim merkezi konumunda. Ancak çiftçi, tarlada ürününü düşük fiyatla satarken, şehir merkezinde vatandaş aynı ürünü birkaç katına almak zorunda kalıyor. Uzmanlar, aracılık maliyetlerinin yüksekliği ve ürünlerin birkaç el değiştirmesi nedeniyle Gaziantep’te fiyat makasının Türkiye ortalamasına göre daha da geniş olduğunu vurguluyor. Yeni taslağın en büyük hedefi ise bu farkı daraltmak.
Marketler İçin Üreticiden Alma Zorunluluğu
Taslak yasayla, büyük marketlere sebze ve meyvelerin en az yüzde 20’sini doğrudan üretici veya üretici örgütlerinden alma şartı getiriliyor. Bu yükümlülüğü yerine getirmeyen zincir marketlere yıllık 50 milyon TL ceza uygulanacak. Düzenleme, Gaziantep’te hem çiftçinin ürününü daha kolay satmasına hem de tüketicinin daha uygun fiyatlarla alışveriş yapmasına katkı sağlayacak. Özellikle kent merkezinde dar gelirli ailelerin sıkça alışveriş yaptığı zincir marketlerde fiyatların düşmesi bekleniyor.
Hal Esnafı Yeni Kurallara Hazırlanıyor
Gaziantep sebze ve meyve halindeki esnaf da taslaktan doğrudan etkilenecek. Aynı hal içinde komisyonculardan komisyonculara veya tüccarlardan tüccarlara mal devri ve satışı yasaklanacak. Böylece ürünlerin gereksiz şekilde el değiştirmesi önlenecek. Serbest rekabeti engelleyen, ürünleri stoklayan ya da fiyat yükseltmek için piyasada darlık oluşturanlara verilen 177 bin TL’lik ceza ise 1 milyon TL’ye çıkarılacak. Bu değişiklikle, Gaziantep’te hal piyasasında fiyatların daha şeffaf hale gelmesi hedefleniyor.
İsraf ve Bozulmuş Ürün İçin Ağır Cezalar
Taslak ayrıca, bozulmuş ürünlerin imhasına da sıkı denetim getiriyor. Belirlenen usullere aykırı şekilde ürünlerini çöpe veya farklı alanlara dökenlere 200 bin TL ceza uygulanacak. Bu adımın, Gaziantep’te sık sık gündeme gelen sebze-meyve israfının önlenmesine katkı sağlaması bekleniyor. Hem üretici hem de tüketici açısından kayıpları azaltacak bu düzenleme, kentte gıda güvenliği açısından da önem taşıyor.
1 Ekim Sonrası Meclis’te
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Hal Kanunu’nda 2012’den bu yana farklı değişiklikler yapıldığını ancak sektörden gelen talepler ve uygulamada yaşanan sıkıntılar nedeniyle kapsamlı bir revizyona gidildiğini açıkladı. Mayıs ayında kamuoyu görüşüne açılan taslağın, 1 Ekim’de Meclis açıldığında gündeme alınması planlanıyor.
Düzenlemenin yasalaşmasıyla birlikte Gaziantep’te hem üreticinin emeğinin karşılığını alması, hem de vatandaşın daha uygun fiyatlarla sebze ve meyveye erişmesi hedefleniyor. Hal esnafının ise yeni kurallara uyum sağlamak için hazırlık yapması gerekecek.
