Gaziantep, tarih boyunca kendine özgü düğün gelenekleriyle dikkat çeken şehirlerden biri olarak anılmakta. Kentte düğünler, sadece iki kişinin bir araya gelmesiyle değil, aileler arası ilişkilerin, geleneklerin ve toplumsal kültürlerin yaşandığı kapsamlı bir etkinlik olarak görülüyor. Ancak son yıllarda ekonomik yük, çiftleri ve ailelerini yeni arayışlara yönlendirmekte. Eskiden birçok ritüelin eksiksiz yerine getirildiği düğünlerde artık bazı kültürel uygulamalardan vazgeçilmekte. Genç çiftler, özellikle yüksek maliyetler nedeniyle yalnızca düğün salonu tutup sade bir nikahla evlenmeyi tercih edebiliyor.
Gaziantep’te Düğün Kültürünün Temel Aşamaları
Söz Alma ve Takılar: Gaziantep’te düğün hazırlıkları, söz kesimiyle başlar. Yakın akrabaların katıldığı bu törenlerde altın takılar, yüzük, saat ve küpe gibi hediyeler ailelerin maddi durumuna göre değişir. Fakir ailelerde en az iki çift bilezik istenirken, varlıklı ailelerde bu sayı dört çifte kadar çıkabiliyor.
Beklik Takma (Nişan) ve Bohçalar: Nişan öncesi “pazarlık” adı verilen hazırlık süreci yaşanır. Kız tarafına yiyecek ve belirlenen eşyalar gönderilir, nişan yüzüğü ise genellikle aile büyüğü veya kaynana tarafından takılır. Nişan sonrası bohçalar hazırlanır; gelin ve damat bohçaları dışında akrabalar için de küçük hediyeler hazırlanır.
Önemli Roller: Toy Beyi, Sağdıç ve Yenge: Her düğünde “toy beyi” bulunur. Toy beyi, düğün boyunca bahşişleri yönetir. Damadın sağdıçları ve gelinin yengesi ise törende önemli görevler üstlenir. Sağdıçlar damadın kıyafetlerinden sorumlu olurken, yenge gelinin giyim, kuşam ve eğlence süreçlerini organize eder.
Maşta ve Esvap Biçme: Davetlileri ağırlayan ve düğünün düzenini sağlayan kadına “maşta” denir. Esvap biçme, geçmişte kız evine gidilerek elbiselerin dikildiği gün iken, günümüzde çoğu aile bu geleneği sürdüremiyor.
Yatak Biçme ve Çeyiz Töreni: Düğünden önceki perşembe günü yapılan “yatak biçme” gününde, kız evinde çeyiz için yorgan ve yatak yüzleri hazırlanır. Çeyiz töreni ise davul zurna eşliğinde kız evinden oğlan evine taşınır; gelin ve çeyiz sandığı özenle sergilenir.
Gelin Alma ve Düğün Günü: Gelin alma sırasında damat ve sağdıçlar gelini almak üzere evine gider. Gelin arabası süslenir, yol boyunca geleneksel ritüeller yerine getirilir. Düğünlerde halay, dans ve çeşitli oyunlar oynanır. Gelin eve girdiğinde ise tatlı bir seremoninin ardından altın ve takılar takılır.
Gaziantep’te Düğünlerin Ekonomik Yükü
Düğün salonu kiralama, fotoğraf-video çekimi ve takı masrafları, çiftler ve aileler için büyük bir ekonomik yük oluşturuyor. Gaziantep’te düğün, nişan ve söz törenlerinin toplam maliyetinin 1 milyon TL’yi aşabildiği belirtiliyor.
Bölgedeki düğün salonları, şehir içindeki fiyatlarla büyükşehirlerle benzer maliyetler talep ediyor. Fotoğraf ve video çekimi ise 30 bin TL’den başlarken, geleneksel takılar çiftler için ek bir yük oluşturuyor.
Gaziantep'te Evlenen Çiftlerden Çözüm Yolları
Ekonomik zorluklar, çiftleri farklı arayışlara yönlendiriyor. Sosyal medyada yayılan “düşük bütçeyle gelin olma” trendi, Gaziantep’te de yaygınlaşıyor. Gelinlik yerine ekonomik alternatifler tercih edilirken, takılarda bijuteri ürünleri öne çıkıyor. Bu durum, düğün maliyetlerini minimize etmenin yollarını arayan çiftler için yeni bir çözüm sunuyor.
Buna rağmen, Gaziantep’in geleneksel düğün kültüründen bazı izler halen yaşatılıyor. Ancak modern yaşam koşulları nedeniyle pek çok genç, sade bir nikah ya da yalnızca düğün salonu kiralayarak eski kültürleri tamamen uygulamadan evleniyor.
