Gaziantep’in simgelerinden biri olan Alleben Deresi, bir zamanlar kentin sosyal hayatının kalbi, tarımsal üretimin de can damarıydı. Çocukların serinlemek için girdiği, kadınların bulgur kaynattığı, bostanların bereketlendiği bu su kaynağı, bugün hem çevre sorunları hem de ıslah çalışmalarıyla gündemde.
Alleben Deresi’nin Eski Günleri
Gaziantep’in su kaynaklarından Sacur Suyu, Pancarlı mevkiinden çıkarak şehir merkezine ulaşıyor, güzergâh boyunca farklı isimlerle anılıyordu. Batalhöyük’te Kavaklık Deresi, Maanoğlu Köprüsü’nde Alleben, şehir içinden geçerken Tabakhane ve şehir dışına çıktığında Karaakar olarak biliniyordu. Humanız Köyü sonrasında ise yeniden Sacur adını alarak Fırat Nehri’ne karışıyordu.
Eskiden Alleben Deresi yalnızca bir su kaynağı değil, aynı zamanda şehrin buluşma noktasıydı. Mahallelerden geçen berrak su, bahçeleri suluyor, bostanları besliyordu. Yaz aylarında çocukların yüzdüğü, ailelerin piknik yaptığı dere, Gaziantep’in serinleyen nefesi gibiydi. Kadınların burada bulgur kaynatması ve ticaret için gelenlerin develeri ve atları için serinleme noktası olarak da kentin hafızasında önemli bir yer tutuyordu.
Asi Nehri ve Fırat’la birleşen bu su kaynakları, verimli ovaları besleyerek bölgeyi tarih boyunca cazibe merkezi haline getirmişti. Özellikle Alleben Deresi, Gaziantep’in kalbinde akarak hem şehrin günlük yaşamına hem de üretimine yön verdi.
Alleben Deresi’nin Günümüzdeki Hali
Zamanla artan nüfus ve hızlı kentleşme, derenin doğal yapısını bozdu. Betonlaşma, su debisinin düşmesi ve kirlilik sorunları öne çıkmaya başladı. Dere, berrak akışını yitirirken kötü koku, çevre kirliliği ve taşkın riskleri gündeme geldi. Seyrantepe Mahallesi’nde atıkların dereye bırakılması, vatandaşların tepkisine yol açtı. Hem belediyelerin hem de halkın sorumluluk alması gerektiği vurgulandı.
Alleben Deresinde Islah ve Temizlik Çalışmaları
2020 yılında GASKİ tarafından başlatılan ıslah projeleri kapsamında, Alleben Deresi ve bağlantılı kanallarda yaklaşık 14 kilometrelik çalışma yapıldı. Dere tabanlarında biriken çökeltiler temizlendi, beton dökümü yapıldı ve birçok bölgede korkuluklar ile beton borular yenilendi.
GASKİ Genel Müdürü Hüseyin Sönmezler, “Şehrimize güzellik katan bu derenin temiz akması en önemli önceliğimiz” diyerek çalışmalara dikkat çekti.
Alleben Deresi'nin Modern Dönüşümü
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve DSİ’nin ortak projeleriyle Alleben Deresi, yalnızca bir su kaynağı olmaktan çıkarılarak kent yaşamına yeniden kazandırılmaya çalışılıyor. Çevresinde yürüyüş yolları, yeşil alanlar ve rekreasyon düzenlemeleriyle modern bir görünüme kavuşturulması hedefleniyor.
Bugün merkezdeki bazı bölümlerde dere çevresi halkın kullanımına açılmış durumda. Ancak derenin azalması ve kirliliğin bazı noktalarda sürmesi, tartışmaların devam etmesine yol açıyor.
