Gaziantep, mutfağıyla Türkiye’nin en zengin yörelerinden biri olarak biliniyor. Antep fıstığı, baklava ve lahmacun gibi lezzetlerin yanı sıra, şehrin tarih boyunca yetiştirdiği sebze ve meyve çeşitleri de büyük önem taşıyor. Ancak şehirleşme ile birlikte bazı geleneksel sebze ve meyve türlerinin isimleri ve kendileri unutulma tehlikesiyle karşı karşıya. Gaziantep’in zengin gastronomik mirasında, özellikle baharat yolu ve İpek Yolu’nun kesiştiği stratejik konumu sayesinde çok sayıda nadir tür yetişiyor.
Gaziantep’te İsmi Çok Bilinmeyen Sebze ve Meyveler
Bahdeniz ve Keme:
Gaziantepliler maydanoza “bahdeniz” derken, yağışlı topraklarda yetişen “keme” ise domalan veya yer mantarı olarak bilinir. Geleneksel yemeklerde kebap, lahmacun ve pilavların içinde kullanılan keme ve bahdeniz, şehrin mutfağında nadide bir yere sahiptir.
Yarpuz ve Pirpirim:
Naneye benzeyen aromasıyla yarpuz, çay ve baharat karışımlarında kullanılırken; semizotu olarak bilinen pirpirim, Gaziantep’te geleneksel yemeklerde sıkça tercih edilen bir sebzedir. Yörede semizotuna verilen bu isim, bitkinin kültürel değerini gözler önüne seriyor.
Hıtta ve Kütte:
Hıtta, acurun incecik ve küçük türüne verilen isimdir; taze tüketildiğinde veya turşu yapıldığında özel bir lezzet sunar. Kütte ya da kelek olarak bilinen tüylü acur türü ise artık nadiren sofralara gelir.
Tarhun:
Tarhun, Antep mutfağında bazı yemeklerin vazgeçilmez otlarından biridir. İnce uzun yaprakları ve anasona benzeyen aromasıyla alaca çorba ve bulgurlu köftelerde kullanılır. Hem taze hem de kurutulmuş olarak yemeklere lezzet katar.
Hönüsü ve Hayır:
Hönüsü üzüm, koyu siyah rengi ve ince kabuğuyla özellikle sonbaharda toplanır ve farklı aromasıyla öne çıkar. Gazianteplilerin “hayır” olarak adlandırdığı incir türü ise şehrin eski meyve kültüründe önemli bir yere sahiptir.
Gaziantep’in bu nadide sebze ve meyve çeşitleri, sadece mutfak kültürünün değil, aynı zamanda kentin tarihî ve kültürel mirasının da bir parçasını oluşturuyor. Ancak modern tarım yöntemleri ve şehirleşmenin etkisiyle bazı türlerin isimleri unutulmaya yüz tutmuş durumda. Bu değerli ürünlerin korunması ve yeniden gündeme getirilmesi, Gaziantep mutfağının zenginliğinin devamı açısından büyük önem taşıyor.
