Kültürel zenginliğiyle tarihin her döneminde dikkat çeken Gaziantep, sadece mimarisiyle değil; şiiri, müziği ve sözlü edebiyat geleneğiyle de güçlü bir hafızaya sahiptir. Binlerce yıllık geçmişe sahip olan bu topraklar, halk edebiyatının önemli taşıyıcılarından biri olmuş; özellikle halk ozanları ile unutulmaz eserlere kaynaklık etmiştir.
Antep'in Tarihi
Gaziantep’in tarihi M.Ö. 4000’li yıllara kadar uzanmakta olup; Hititler, Roma, Selçuklu ve Osmanlı gibi büyük medeniyetlerin etkisinde gelişmiştir. Güneydoğu Toroslar’ın eteklerine kurulu şehir, coğrafi konumu sayesinde tarih boyunca ticaret ve tarım açısından stratejik bir öneme sahip olmuştur. Bu avantaj, kültürel çeşitliliği de beraberinde getirmiştir. Her gelen uygarlık, Antep’e bir şeyler bırakmış; bunlardan biri de halk müziği ve ozan geleneğidir.
Antep’in Müzik Kültürü
Gaziantep’in müzik kültürü, halk müziği ve Türk sanat müziği başta olmak üzere çok çeşitli ezgileri içinde barındırır. Köylerden kent merkezine kadar halk müziğinin farklı yorumları yaşatılmakta, zeybek, halay gibi oyunlar eşliğinde sazla söylenen türküler şehrin sesini temsil etmektedir. Bununla birlikte, Türk sanat müziği de şehirde önemli bir yere sahiptir. Festival ve konserlerle bu zengin miras yaşatılmaktadır.
Gaziantep'te Halk Ozanlarının İzleri
Gaziantep, yüzyıllardır halk ozanlarının sesiyle yoğrulan bir kültür coğrafyası olmuştur. Güneydoğu Anadolu’da Karacaoğlan, Gündeşlioğlu, Dadaloğlu, Deli Boran, Aşık Hacı ve Alu Beşe gibi halk şairleri sadece kendi bölgelerinde değil, Gaziantep halkı tarafından da büyük bir ilgiyle benimsenmiş ve sahiplenilmiştir. Öyle ki, halk bu ozanları adeta kendi topraklarının evladı olarak görmüştür.
Gaziantepli Halk Ozanları
Antep’in kültürel belleğini temsil eden birçok yerel halk ozanı bulunmaktadır. Onlar, şehrin duygusunu, acısını, sevincini ve geçmişini türküler aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarmaktadır. İşte Gaziantep’in halk ozanlarından bazıları:
Halit Arapoğlu
Mustafa Çinkılıç
Döne Polat
Eyüp Yıldız
Azmi Körükçü
Hüseyin Eroğlu
Ökkeş Dehmenoğlu
Naciye Duygulu
Aşık Yusuf Karataş
Bu ozanlar; kimi zaman bir düğünde, kimi zaman bir taziye evinde, kimi zaman ise bir meydan konserinde sazlarıyla halkın duygularına tercüman olmuşlardır.
Antep Türküleri
Gaziantep’in hafızasında yer etmiş, halk arasında dilden dile dolaşan türküleri de bu kültürel mirasın vazgeçilmez parçasıdır. Hem tarihi olayları hem de duygusal temaları işleyen bu eserler, bölgenin duygu coğrafyasını yansıtır. İşte hafızalara kazınmış bazı Gaziantep türküleri:
Elinde Bıçağın Geldin Yanıma
Uyan Alim Sabah Oldu
Karşıda Gördüm Seni
Şeftaliyi Çitil Eyledim
Ey Hamamcı Hamamına
Ben Bir Gümüş Fenerim
Yaralı Ceylanım
Felek Şad Olacak Günün Görmedim
Deriko Kaşlar Kara
Tavlada Bağlı Olur Yiğidin Atı
Antep Müdafası (Karayılan Der Ki Harbe Tutuşak)
Bebek Seni Belemedim
Antep'te Ozan Kültürü Devam Ediyor mu?
Gaziantep’te yaşayan halk ozanları ve müzik geleneği, bugün de çeşitli etkinliklerle yaşatılmaya devam ediyor. Yerel yönetimlerin ve kültür derneklerinin katkılarıyla düzenlenen festivaller, söyleşiler ve konserler sayesinde hem genç kuşaklar bu kültürel mirası tanıyor hem de geleneksel halk edebiyatı yaşamaya devam ediyor.
