Ekonomideki dalgalanmalar ve artan işten çıkışlar, işsizlik maaşı başvurularında büyük bir artışa yol açtı. Ancak Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) verilerine göre, başvuran her iki kişiden yalnızca biri işsizlik maaşı almaya hak kazandı. Özellikle SGK çıkış kodundaki tek bir rakam, binlerce kişinin ödenekten mahrum kalmasına neden oldu.
Her iki başvurudan biri reddedildi
İŞKUR’un 2025 yılının ilk sekiz ayına ilişkin verilerine göre, 1 milyon 184 bin 652 kişi işsizlik maaşı için başvuruda bulundu. Ancak bu başvuruların yalnızca 573 bin 399’u, yani yaklaşık yüzde 48’i, işsizlik ödeneğine hak kazandı.
2024 yılına kıyasla başvuru sayısı yüzde 11 artarken, maaş alabilenlerin oranı düştü. Uzmanlara göre bu tablo, hem işsizliğin yükseldiğini hem de işsizlik ödeneğine erişimin giderek zorlaştığını gösteriyor.
İşsizlik maaşı nasıl hesaplanıyor?
İşsizlik maaşı, işten ayrılmadan önceki son dört aylık brüt kazanç ortalamasının yüzde 40’ı üzerinden hesaplanıyor. Ancak bu tutar hiçbir şekilde brüt asgari ücretin yüzde 80’ini geçemiyor.
2025 yılı için brüt asgari ücret 26.005,50 TL olarak belirlendi. Buna göre işsizlik maaşı:
En düşük 10.402 TL,
En yüksek 20.804 TL arasında değişiyor.
Brüt maaşı 70-80 bin TL olan bir çalışan bile, bu üst sınır nedeniyle 20.804 TL’den fazla işsizlik ödeneği alamıyor.
Kimler işsizlik maaşı alabiliyor?
İşsizlik maaşı, her işsiz kalana ödenmiyor. Ödenekten yararlanabilmek için belirli koşulların sağlanması gerekiyor:
İşveren tarafından işten çıkarılmış olmak (kendi isteğiyle ayrılanlar faydalanamaz),
Son 120 gün kesintisiz sigortalı olmak,
Son 3 yılda en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödemiş olmak,
İşten ayrılış tarihinden itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmak,
SGK çıkış kodunun işveren kaynaklı feshi göstermesi.
Bu şartlardan biri bile eksik olduğunda, başvuru reddediliyor.
Prim gününe göre maaş süresi
Prim gün sayısı arttıkça işsizlik maaşının süresi de uzuyor:
600 gün primi olan 6 ay,
900 gün primi olan 8 ay,
1080 gün ve üzeri primi olan 10 ay boyunca ödenekten faydalanabiliyor.
Ödemeler her ayın 5’inde PTT şubelerinden veya IBAN hesabına yatırılıyor.
İşten çıkış kodu maaşın kaderini belirliyor
İşsizlik maaşında en kritik unsur, SGK’ya bildirilen işten çıkış kodu. Bu kod, İŞKUR’un çalışanın ödenek hakkına karar vermesinde belirleyici rol oynuyor.
“İstifa” (Kod 03), “kapsam dışı fesih” veya “işçinin kusuru” olarak bildirilen çıkışlarda işsizlik maaşı alınamıyor. Buna karşılık, 4447 sayılı Kanun’un A, B, C, D, E, F ve G bentlerine dayalı fesihler (örneğin Kod 04, 05, 15, 17, 18, 23-25, 27-28, 31-34) işsizlik ödeneğine hak kazandırıyor.
Ayrıca askerlik nedeniyle ayrılanlar (Kod 12) da bu haktan yararlanabiliyor. İşyerinin KHK ile kapatılması veya kamuya geçiş hakkı olmayan fesihler de istisna kapsamında değerlendiriliyor.
Tek bir kod binlerce kişiyi etkiliyor
Uzmanlar, işsizlik maaşına başvuran çalışanların en sık yaptığı hatalardan birinin, işten çıkış kodunu kontrol etmemek olduğunu vurguluyor.
Bir harf veya rakam farkının bile, çalışanın maaş hakkını tamamen ortadan kaldırabildiğine dikkat çekiliyor.
Bu nedenle işten ayrılan herkesin, SGK çıkış belgesindeki kodu mutlaka incelemesi ve gerektiğinde işverenden düzeltme talep etmesi gerekiyor.
İŞKUR verileri, işsizlik ödeneğine erişimde işten çıkış kodunun hayati bir kriter olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
