Gaziantep, son yıllarda yoğun iç ve dış göçün etkisiyle sosyal yapısında önemli değişimlerin yaşandığı şehirlerden biri haline geldi.
Yüzyıllardır komşuluk ilişkileri, dayanışma ve mahalle kültürüyle öne çıkan kentte, göçle birlikte gelen nüfus artışı ve farklı yaşam tarzları, geleneksel mahalle düzenini dönüştürüyor.
Mahalle kültüründe dönüşüm
Gaziantep’in eski mahallelerinde uzun yıllar boyunca komşuluk bağları güçlü, yardımlaşma kültürü yaygın ve ortak yaşam değerleri hâkimdi.
Misafirperverlikten dayanışmaya kadar pek çok toplumsal değer, mahalle kültürünün ayrılmaz parçasıydı.
Ancak son yıllarda hem kırsaldan kente göç, hem de yurtdışından gelen nüfusla birlikte bu kültürün bazı yönlerinde değişimler yaşanmaya başladı.
Yeni yerleşim alanlarının oluşması, apartman hayatının yaygınlaşması ve farklı bölgelerden gelen insanların bir arada yaşaması, eski mahalle yapısını büyük ölçüde etkiledi.
Göçün getirdiği farklılıklar
Özellikle Suriye iç savaşının ardından Gaziantep’e gelen yüz binlerce göçmen, kentin mahalle düzenini de doğrudan etkiledi.
Bazı mahallelerde nüfus yoğunluğu artarken, kültürel farklılıklar da günlük yaşamı şekillendirmeye başladı.
Farklı yemek alışkanlıkları, dil farklılıkları ve yaşam biçimleri, mahallelerde çeşitliliği artırırken, zaman zaman uyum sorunlarını da beraberinde getirdi.
Dayanışmadan bireyselliğe geçiş
Eskiden aynı sokakta yaşayan herkesin birbirini tanıdığı, düğün, cenaze ve özel günlerde ortak hareket ettiği mahalle hayatı, apartman yaşamı ve göçün etkisiyle daha bireysel bir yapıya büründü.
Çocukların sokaklarda birlikte oynadığı, komşuların kapılarını açık bıraktığı günlerin yerini, daha kapalı ve bireysel yaşam tarzı aldı.
Buna rağmen, Gaziantep’in birçok mahallesinde hâlâ güçlü komşuluk bağlarının sürdüğü, yardımlaşma ve dayanışmanın devam ettiği görülüyor.
Kültürel mirasın korunması çağrısı
Uzmanlar, Gaziantep’in köklü mahalle kültürünün kentin sosyal kimliği açısından önemli olduğuna dikkat çekerek, bu değerlerin kaybolmaması için kültürel uyum projelerine, sosyal etkinliklere ve mahalle bazlı çalışmalara ihtiyaç olduğunu vurguluyor.
Yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının bu noktada yapacağı çalışmalar, farklı kültürlerin bir arada yaşamasını kolaylaştırırken, Gaziantep’in geleneksel mahalle kültürünü de gelecek nesillere aktarabilir.
