Gastronomi şehri Gaziantep’in mutfak kültüründe önemli bir yere sahip olan yuvalama, sadece bir yemek değil, aynı zamanda bir gelenek, bir kültür mirası olarak öne çıkıyor.
Zahmetiyle bilinen bu eşsiz çorba, her bayramda Antep sofralarının baş tacı oluyor. Özellikle Ramazan Bayramı’nın ilk sabahında kahvaltı niyetine tüketilen yuvalama, ailelerin bir araya geldiği, emekle pişen ve sevgiyle paylaşılan özel bir lezzet olarak kuşaktan kuşağa aktarılıyor.
Yerel halk arasında "yuvarlama" olarak da bilinen bu yemek, Gaziantep’in UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na dahil olmasında rol oynayan önemli lezzetler arasında yer alıyor.
Yapımı sabır ve ustalık gerektiren yuvalama; bezelye büyüklüğündeki köfteleri, kemikli eti, nohut ve süzme yoğurtla birleşerek adeta bir sabır sanatına dönüşüyor.
Yuvalama Hangi Gün Yapılır?
Gaziantep’te Ramazan Bayramı’nın ilk günü yuvalama günüdür.
Geleneksel olarak bayram sabahı kahvaltıda ikram edilen bu yemek, kentin mutfak kültüründe özel bir yere sahiptir. Aile büyükleriyle birlikte hazırlanır, bayram sabahı ilk lokmalar yuvalamayla başlar.
Yuvalama Nasıl Yapılır?
Hazırlanışı oldukça zahmetli olan yuvalama; pirinç, yağsız çiğ köftelik et, kuru soğan, nohut ve süzme yoğurt gibi malzemelerle yapılır. Köfteler, bezelye büyüklüğünde olacak şekilde özenle elde yuvarlanır. Bu minik köfteler önce haşlanır, ardından kemikli et ve nohutla birlikte pişirilir. Yoğurtlu karışım ise ayrı bir tencerede un ve yumurta ile pişirilip diğer malzemelerle birleştirilir. Üzerine naneli yağ gezdirilerek servis edilir.
Yuvalama Yapımında Kullanılan Malzemeler
Yuvalama yapımında kullanılacak her bir malzemenin kalitesi, yemeğin lezzeti kadar önemlidir:
Et: Toklu (yaşını doldurmamış erkek koyun) veya şişek (hiç doğurmamış dişi koyun) etinden elde edilen yağsız kıyma kullanılır.
Pirinç: 1. ya da 2. sınıf pilavlık veya kırık pirinç, temiz ve katkısız olmalıdır.
Soğan: Taze, çürük olmayan kuru soğan tercih edilir.
Yoğurt: Ekşimemiş süzme yoğurt kullanılmalı, kıvamı gerekiyorsa süt veya unla ayarlanmalıdır.
Nohut: Sağlam ve yabancı madde içermeyen nohutlar seçilmelidir.
Yağ: Sadeyağ ya da zeytinyağı tercih edilir.
Kuru nane ve baharatlar: Türk Gıda Kodeksi’ne uygun şekilde seçilmelidir.
Denetim Süreci ve Tescil
“Antep Yuvarlaması (Yuvalaması)” adıyla tescillenen bu geleneksel lezzetin üretim süreci ve içeriği düzenli olarak denetleniyor.
Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Zabıta Müdürlüğü koordinasyonunda oluşturulan üç kişilik bir denetim kurulu, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile Esnaf ve Sanatkarlar Odası temsilcilerinden oluşuyor. Bu kurul, her yıl düzenli olarak ve gerektiğinde şikayet üzerine denetim gerçekleştiriyor. Denetimler, kullanılan etin türünden üretim yöntemine, sunuma kadar birçok unsuru kapsıyor. Tespit edilen uygunsuzluklar hakkında yasal işlemler başlatılıyor.
Bu kapsamlı denetim süreciyle Antep Yuvarlaması’nın özgünlüğü korunuyor ve kültürel miras olarak gelecek nesillere aktarılması sağlanıyor.
