1. Evlilik Nedeniyle Ayrılma
Kadın çalışanlar, evlendikten sonraki bir yıl içinde işlerinden ayrılmaları durumunda kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bu durum için evlilik cüzdanı ile işverene başvuru yapılması gerekmektedir. Ancak hamilelik veya doğum gerekçesiyle işten ayrılmalarda bu hak geçerli değildir.
2. Emeklilik Hakkı Kazanıldığında
Yaş dışındaki emeklilik şartlarını sağlayan çalışanlar istifa ederek kıdem tazminatı alabilir.
8 Eylül 1999 öncesi sigortalılar: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün prim şartını tamamlayanlar.
8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 arası sigortalılar: 25 yıl sigortalılık süresi ve 4500 gün veya 7000 gün prim şartını sağlayanlar.
30 Nisan 2008 sonrası sigortalılar: Prim gün şartı 4500’den 5400 güne kadar değişiyor.
Bu şartları sağlayan çalışanlar Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) alacakları yazıyı işverene sunarak tazminatlarını talep edebilir.
3. Askerlik Nedeniyle Ayrılma
Erkek çalışanlar, askerlik görevi nedeniyle işlerinden ayrıldıklarında kıdem tazminatına hak kazanır. Bu hak, bedelli askerlik yapanlar için de geçerlidir. Ancak, bu durumda çalışan ihbar tazminatı talep edemez.
4. Sağlık ve Tehlikeli İş Koşulları
Çalışanlar, işyerindeki koşulların sağlıklarını tehdit ettiği veya yaşamlarını tehlikeye attığı durumlarda iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı alabilir.
Ayrıca, işyeri adresinin taşınması ve yeni adrese gitmek istemeyen çalışanlar da kıdem tazminatını talep edebilir.
5. İşveren Kaynaklı Haklı Nedenler
İş Kanunu, işverenin bazı olumsuz davranışlarını kıdem tazminatı için haklı gerekçe sayıyor. Bunlar arasında:
Ücretin eksik ödenmesi veya geç ödenmesi,
İşverenin kötü muamelede bulunması,
Cinsel taciz,
Çalışma koşullarının keyfi bir şekilde değiştirilmesi gibi durumlar bulunuyor.
Bu tür haklı nedenlerle istifa eden çalışanlar da kıdem tazminatı hakkına sahiptir.
Güncel Kıdem Tazminatı Tutarları
2024 yılı itibarıyla kıdem tazminatının taban ve tavan tutarları:
Taban: 19.850 TL
Tavan: 35.058 TL
Ocak ayında asgari ücrete yapılacak zamla birlikte kıdem tazminatının tavan tutarının 40 bin TL'ye kadar çıkması bekleniyor.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı, çalışanın işyerindeki her bir yılı için 30 günlük brüt ücret üzerinden hesaplanır. İşçinin çalıştığı süreye göre hak ettiği tazminat miktarı belirlenir.
Çalışanların bu tutarı doğru hesaplaması ve işverenle hak kaybı yaşamaması için dikkatli olmaları gerekir.
