Antep fıstığı, kelimenin tam anlamıyla altın çağını yaşıyor. Özellikle Dubai Çikolatası’nın yarattığı büyük ilgi sayesinde, hem Türkiye’de hem de dünyada Antep fıstığına olan talep zirve yaptı.
Popüler kahve zincirlerinden atıştırmalık markalarına kadar birçok global ve yerel firma, ürün gamında fıstıklı alternatiflere yer vererek bu yükselişe katkı sağlıyor.
Artık yalnızca geleneksel tatlılarda değil; kahvelerde, gofretlerde, soslarda, dondurmalarda ve sağlıklı atıştırmalıklarda da Antep fıstığı başrolde.
Z Kuşağı Antep Fıstığına Bayılıyor
World Pistachio Market Report 2022’ye göre, 2021 yılında yaklaşık 4 milyar dolar olan küresel Antep fıstığı pazarının 2027 yılına kadar 4,8 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Araştırmalar, Z kuşağının bu yükselişte önemli bir rol oynadığını ortaya koyuyor.
Sosyal medya aracılığıyla şekillenen tüketim alışkanlıkları, fıstıklı ürünlerin hem popülerliğini hem de erişilebilirliğini artırıyor.
Starbucks, Häagen-Dazs, Wonderful Pistachios gibi global markalar ile Ülker, Kahve Dünyası, Şölen, MADO gibi yerli markalar fıstıklı ürünlerle Z kuşağına hitap eden özel kampanyalar yürütüyor.
Dubai Çikolatası Fırtınası: Ürünler Yok Satıyor
Antep fıstığı özellikle Dubai Çikolatası ile adeta bir salgına dönüştü. Sosyal medyada viral hale gelen bu ürün, Getir, Migros, CarrefourSA gibi zincir marketlerde en çok arananlar arasına girdi.
Eylül 2024’te Hepsiburada’da satışa çıkan Dubai Çikolatası, kısa sürede arama sıralamalarında ilk üçe yükseldi. Market raflarında hızla tükenen çikolata, beraberinde Antep fıstığı ezmesi talebini de artırdı. Bercekız Servet, Antebella gibi fıstık ezmesi markaları da bu yükselişten payını aldı.
Pek Çok Sektörü Hareketlendirdi, Fiyatları Uçurdu
Dubai Çikolatası’nın etkisiyle fıstığa olan yoğun talep çikolata, dondurma ve atıştırmalık sektörlerini canlandırdı.
Aynı zamanda fiyatlar da bu ilgiden nasibini aldı. Tarla fiyatı 150 TL olan fıstığın, bazı marketlerde 3.000 TL’ye kadar ulaştığı görüldü. Özellikle evde Dubai Çikolatası yapma merakı, fıstık ezmesine olan talebi artırırken, ürünlerde yüzde 70’e varan fiyat artışları gözlemlendi.
“Aflatoksin” Gündemi Endişe Yarattı
Ancak bu yükseliş bazı tartışmaları da beraberinde getirdi. Avrupa’ya ihraç edilen bazı Antep fıstığı sevkiyatları, aflatoksin adlı toksik madde nedeniyle geri gönderildi.
Uzmanlar, bu maddenin uzun vadede karaciğer kanserine yol açabileceğini belirtirken, kalite denetimlerinin sıkılaştırılması gerektiği yönünde uyarılarda bulunuyor.
ABD Lider, Türkiye İkinci Sırada
Dünya genelinde en fazla Antep fıstığı üretimini yüzde 54 ile ABD gerçekleştirirken, Türkiye yüzde 27 ile ikinci sırada yer alıyor. İran, Suriye ve Yunanistan gibi ülkelerde de sınırlı miktarda üretim yapılıyor.
GTO Başkanı Yıldırım: “Antep Fıstığına Tarımsal Destek Şart”
Gaziantep Ticaret Odası Başkanı Tuncay Yıldırım, Antep fıstığı üretiminde son yıllarda yaşanan artışın, tüketimi artırmaya yönelik inovatif adımları beraberinde getirdiğini söyledi.
Şanlıurfa, Diyarbakır ve Mardin gibi illerdeki rekolte artışının pazarda arz fazlası oluşturduğunu belirten Yıldırım, bu durumu dengelemek adına yeni ve katma değerli ürünlerin geliştirildiğini ifade etti.
Özellikle “Dubai Çikolatası” ve fıstık bar gibi ürünlerle birlikte Antep fıstığının hem yurt içinde hem de Orta Doğu pazarlarında yoğun ilgi gördüğünü kaydeden Yıldırım, “Bu ürünler kültürel alışkanlık haline gelirken, Antep fıstığı gastronomide uzun vadeli bir değer olarak öne çıkıyor” dedi.
2000 yılında alınan coğrafi işaret tesciliyle fıstığın ulusal ölçekte koruma altına alındığını hatırlatan Yıldırım, Avrupa Birliği tescili için de çalışmaların sürdüğünü belirtti.
Artan maliyetler ve iklim değişikliği nedeniyle üreticilerin zorlandığını vurgulayan Yıldırım, “Antep fıstığı emek yoğun ve hassas bir üründür. Devletin bu alanda tarımsal destek sağlaması artık kaçınılmaz” ifadelerini kullandı.
Refika Birgül: “Bu Çılgınlık Haklı”
Refika’nın Mutfağı Kurucusu Refika Birgül, son dönemde büyük ilgi gören Antep fıstığı trendine ilişkin dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Fıstığın bu ilgiyi fazlasıyla hak ettiğini belirten Birgül, “Antep fıstığı zaten olağanüstü lezzetli bir üründü. Şimdi ise hak ettiği görünürlüğe kavuştu” dedi.
Anadolu’da sıkça kullanılan “Kırk gün kar yağar, bir gün av olur” atasözünü hatırlatan Birgül, “Pek çok trend gelip geçti. Ancak Dubai Çikolatası ile fıstığın abartılı sunumu ve bu sunumun çok sevilmesi bu ilgiyi kalıcı hale getirdi. Adının Dubai’den geliyor olması da bizim kültürümüzde dışa ait olan şeye duyulan ilgiyi yansıtıyor” ifadelerini kullandı.
Murat Güllü: “Yatırım Aracıydı, Şimdi Herkesin Sofrasında”
Elmacı Pazarı Güllüoğlu Genel Müdürü Murat Güllü, Antep fıstığının uzun süredir spekülatif bir yatırım aracına dönüştüğünü, bu nedenle baklavacılar olarak büyük zorluklar yaşadıklarını söyledi. Yerel yöneticiler ve bakanlıklarla yapılan görüşmelere rağmen çözüm bulunamadığını belirten Güllü, 2024’te faizlerin yükselmesiyle fıstığın yatırım aracı olmaktan çıktığını vurguladı.
Rekor seviyedeki 600 bin tonluk 2024 rekoltesiyle birlikte fiyatların hızla düştüğünü dile getiren Güllü, “Talep azlığı ve ihracattaki durgunluk fiyatları çökertti. Ancak Dubai Çikolatası’yla artan tüketici ilgisi yeniden yükselişi tetikledi” dedi. Güllü, piyasadaki bu sert dalgalanmanın sektörde ciddi belirsizlik yarattığını ifade etti.
Mehmet Yıldırım: “Tüm Tatlılarda Kullanılıyor”
Baklavacılar Derneği Başkanı Mehmet Yıldırım, fıstığın artık sadece baklava değil, dondurma, künefe, kadayıf gibi birçok tatlıda hatta yemeklerde bile kullanılmaya başladığını belirtti. “Eskiden 1 kg baklavaya 50 gram fıstık konuluyordu, şimdi 150 gram. Fıstık fiyatlarındaki artışa çözüm için Suriye ile serbest ticaret kapsamında ithalat planlıyoruz” dedi.
Çiğdem Tüzüner: “Premium Ürünlerde Lider”
Şölen Türkiye Pazarlama Direktörü Çiğdem Tüzüner, Antep fıstığının sağlıklı içerik ve premium tat algısıyla pazarda güçlü bir yere sahip olduğunu ifade etti. “Milango ve Luppo gibi fıstıklı ürünlerimiz büyük ilgi görüyor. Hatta Milango için ‘Dubai Çikolatası’nın atası’ yorumu yapılıyor” dedi.
Murat Güllü: “Fıstık Globalde Parlıyor”
Karaköy Güllüoğlu Genel Müdürü Murat Güllü, Münih’teki şubelerinde bile fıstıklı ürünlere yoğun ilgi olduğunu söyledi. “Fıstık ithalatı yapılamadığı için iç piyasada fiyat baskısı büyük. Dubai Çikolatası gibi trendler talebi artırıyor ama fiyatları da zorluyor” açıklamasını yaptı.
Antep fıstığının bu yükselişi, gastronomi dünyasında yeni fırsatlara kapı aralarken; üretim, güvenlik ve ihracat politikalarının yeniden ele alınmasını da zorunlu kılıyor
