Anayasa Mahkemesi (AYM), belediyelerin yapı ruhsatı verirken tahsil ettiği “teknik altyapı bedelinin” yasal dayanağını iptal etti. Yüksek Mahkeme, uygulamanın mülkiyet hakkını ihlal ettiğine hükmederek, ilgili düzenlemenin yürürlükten kaldırılmasına karar verdi.
Belediyeler artık altyapı bedeli isteyemeyecek
Resmî Gazete’de yayımlanan karara göre, belediyeler artık imar planına yakın parsellerde yapı ruhsatı almak isteyen vatandaşlardan “teknik altyapı bedeli” adı altında bir ücret talep edemeyecek.
Söz konusu bedel, bugüne kadar kanalizasyon, içme suyu, elektrik ve yol gibi altyapı yatırımlarında kullanılmak üzere alınırken, birçok belediye bu uygulamayı yerleşime açık olmayan bölgelerde dahi sürdürüyordu.
“Mülkiyet hakkı kanunsuz şekilde sınırlandı”
Yüksek Mahkeme, teknik altyapı bedelinin nasıl ve hangi kriterlere göre hesaplanacağına ilişkin yasal bir ölçüt belirlenmemesinin, mülkiyet hakkını kanunsuz biçimde sınırladığına dikkat çekti.
Kararda şu ifadeler yer aldı:
“Ödenmesi öngörülen teknik altyapı bedelinin hesaplanmasına ilişkin olarak herhangi bir ölçüt belirlenmeksizin yürütme organına sınırları ve kapsamı belirli olmayan bir yetki tanınması, mülkiyet hakkının kanunla sınırlanması ilkesiyle bağdaşmamaktadır.”
İmar Kanunu’nun ilgili maddesi iptal edildi
AYM kararıyla birlikte, İmar Kanunu’nun 23. maddesinin ikinci fıkrasının ilk cümlesi yürürlükten kaldırıldı.
İptal edilen madde, teknik altyapısı bulunmayan bölgelerde yapı ruhsatı verilebilmesi için vatandaşların altyapı bedelinin bir kısmını ödemesini zorunlu kılıyordu.
Mahkeme, bu düzenlemenin belirsiz kriterler içerdiğini ve idareye sınırsız yetki tanıyarak mülkiyet hakkını ihlal ettiğini belirtti.
9 ay sonra yürürlüğe girecek
Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararı, 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu sürede belediyelerin mevcut uygulamaları gözden geçirerek, altyapı yatırımlarının finansmanında yeni yöntemler belirlemesi bekleniyor.
Gerekçede “kanunla sınırlama” vurgusu
Kararın gerekçesinde, mülkiyet hakkına yönelik sınırlamalarda kanunilik ilkesinin esas alınması gerektiği vurgulandı.
“Anayasa'nın anılan hükümleri uyarınca mülkiyet hakkına yönelik sınırlamalarda dikkate alınacak öncelikli ölçüt, sınırlamanın kanunla yapılmasıdır. Temel hakları sınırlayan kanunun şeklen var olması yeterli olmayıp, esaslarını, ilkelerini ve çerçevesini de belirlemiş olması gerekmektedir.”
Belediyelerin gelirlerinde kayıp yaşanacak
Kararın yürürlüğe girmesiyle birlikte, belediyelerin altyapı yatırımlarında kullandıkları önemli bir gelir kalemi ortadan kalkacak. Uzmanlara göre, bu durum özellikle hızlı kentleşen bölgelerde altyapı yatırımlarının finansmanında yeni kaynak arayışlarını gündeme getirecek.
AYM’nin oy birliğiyle aldığı karar, hem vatandaşların ruhsat sürecinde ödemek zorunda kaldığı altyapı bedelini ortadan kaldırırken hem de belediyelerin gelir politikalarında yeni bir dönemin kapısını aralıyor.
Kaynak: SÖZCÜ
