Bebek doğsa ve dışarıdan tamamen sağlıklı görünse bile, bazı ciddi sağlık problemleri başlangıçta anne-baba tarafından fark edilemeyebilir. Ancak, dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de uygulanan yenidoğan tarama testleri sayesinde bu tür rahatsızlıklar ilerlemeden tespit edilebilmekte ve böylece bebeklerde erken müdahaleyle yüksek oranda iyileşme sağlanabilmektedir. Doğumdan sonra ilk 24 saat içinde ya da en geç 3 gün içerisinde yapılması gereken topuk kanı testi, bazen ailelerin duygusal hassasiyetleri sebebiyle ertelendiğinde, beyin hasarı, gelişim bozukluğu, tiroit rahatsızlıkları ve enzim yetersizlikleri gibi önemli sağlık sorunlarına müdahalede geç kalınabilir. İlk bakışta bebeğin topuğundan kan alınması zor bir işlem gibi görünse de, bu test oldukça küçük bir iğne yardımıyla yapılan basit ve kısa süren bir uygulamadır.
Topuk Kanı Testi Nedir? Bebeklerden Topuk Kanı Neden Alınır?
Doktorların her yenidoğan için önerdiği topuk kanı testi, annelere ilk başta biraz korkutucu gelebilir; fakat bu test sağlık açısından büyük önem taşır. Testin temel amacı, bebekte kalıtsal ya da genetik bir rahatsızlık olup olmadığını tespit etmektir. Topuk kanı testi sayesinde fenilketonüri, doğuştan gelen tiroit yetmezliği, biyotinidaz eksikliği ve kistik fibrozis gibi rahatsızlıklar belirlenebilir. Test sonuçları pozitif çıkarsa, bu bir sağlık probleminin işareti olabilirken; negatif sonuçlar bebeğin sağlıklı olduğunu gösterir.
Bebeklerde Topuk Kanı Ne Zaman Alınır?
Yenidoğanlara yönelik sağlık taramalarının bir parçası olan topuk kanı testi, genellikle doğumu takip eden ilk 3 ila 5 gün arasında yapılır. En erken uygulanma zamanı, doğumdan sonraki ertesi gündür. Uzmanlar, bebeğin hastaneden çıkmadan önce bu testin mutlaka yapılması gerektiğini vurgularken, doğumdan sonraki ilk 7 ila 10 gün içerisinde testin tekrarlanması gerekebilir.
Topuk Kanı Neden Alınır? Bebekten Topuk Kanı Kaç Kez Alınır?
İlk yapılan topuk kanı testinde hastalık belirtileri tam netlik kazanmamışsa, doktorlar doğumdan sonraki ilk hafta içerisinde testin tekrar edilmesini isteyebilir. Eğer yeterli miktarda kan alınamamışsa ya da test değerleri yüksek çıkarsa, doğruluğu teyit etmek için yeniden kan örneği alınması gerekebilir.
Genel olarak ikinci kez topuk kanı alınmasının başlıca nedenleri şunlardır:
İlk testte yeterli kan toplanamaması,
Kanın 24 saatten önce alınması,
Bebeğe antibiyotik uygulanmış olması,
Prematüre doğum gibi etkenler nedeniyle daha net bir sonuca ihtiyaç duyulması.
Topuk Kanı Testi Nasıl Yapılır? Topuk Kanı Testi Sonuçları
Yeni doğmuş bir bebeğin topuğuna minik bir iğne ile açılan delikten birkaç damla kan alınır. Bu kan önceden hazırlanmış özel kartlara damlatılarak test edilir. Doğru ve güvenilir sonuçlar alınabilmesi için bebeğin yeterli beslenmiş olması önemlidir. Testin güvenilirliğini artırmak adına, bebek henüz iki haftalık olmadan ikinci bir test istenebilir.
Eğer bebekte herhangi bir sağlık sorunu yoksa, test sonucuyla ilgili aileye bilgi verilmez. Ancak bir risk ya da şüpheli durum tespit edilirse, ilgili hekim aileyle irtibata geçerek gerekli bilgilendirmeyi yapar.
Bebeklerde Topuk Kanı Yüksek Çıkarsa Ne Olur?
Topuk kanı testi sonucunda değerler yüksek çıkarsa bu, hem bir sağlık problemine işaret ediyor olabilir hem de testin doğru yapılmamış olmasından kaynaklanabilir. Böyle bir durumda doktor, sonucu değerlendirerek gerekli adımları atar.
Topuk Kan Testi Pozitif Çıkması Ne Anlama Gelir?
Bazen bebekte herhangi bir rahatsızlık bulunmasa bile test sonucu pozitif çıkabilir. Bu durumda, hastalığın var olup olmadığını netleştirmek amacıyla daha detaylı incelemeler ve ileri tetkikler yapılır. Eğer tanı kesinleşirse, vakit kaybetmeden tedavi süreci başlatılır.
