Bir çocuğun karşılaştığı travmanın şiddetini ölçmek için yaygın olarak kullanılan Olumsuz Çocukluk Deneyimleri Anketi'nden 10 üzerinden yedi puan almış. Yani içinde büyüdüğümüz ortamı seçemeyeceğimiz gerçeğini iliklerine kadar biliyor.
Geçmişi onu ilişkiler üzerine odaklanan bir sosyal hizmet uzmanı olmaya yönlendirmiş. Aynı zamanda ‘Sınırları Belirleyin, Huzuru Bulun’ ve ‘Kendinizi Geri Kazanma Rehberi’ adlı çok satan kitapların yazarı; Instagram’da ise 1,7 milyon takipçisi var.
Tawwab, ‘Sağlıksız Aile İlişkilerini Yönetme Rehberi’ adlı son kitabında zehirli aile dinamikleriyle başa çıkmak için pratik stratejiler sunuyor. “Çocukken ilişkiler size dayatılır ancak bir yetişkin olarak kiminle ve nasıl ilişki içinde olmak istediğinizi seçebilirsiniz” diyor ve ekliyor: “Ailenizle bile.”
İlişkilerde sınırlar koymak ve bu sınırları korumak, özellikle söz konusu olan bir ebeveyn, kardeş, veya kendinizi bildiniz bileli hayatınızda önemli bir rol oynamış başka bir aile üyesi ise zor bir iş. Tawwab bunun zor ama imkânsız olmadığını söylüyor ve bu süreci başlatmaya yardımcı olacak bazı yöntemler paylaşıyor.
Sorunları belirleyin
Başlangıç olarak, zor aile üyesiyle ‘başarılı" bir ilişkinin sizin için ne anlama geldiğini düşünmek yardımcı olabilir. Tawwab, bir adım geri çekilmenizi ve bu aile üyesiyle olan bağınızı etkileyen sorunları belirlemenizi öneriyor. Ardından, ilişkinizin dinamiklerini göz önünde bulundurarak o kişiyle ne tür bir ilişki kurabileceğinize ve kurmak istediğinize karar verin.
Örneğin, belki de kayınvalidenizle olan ilişkinizi yürütmekte zorlanıyorsunuz. Tawwab eşinizle aile yapılarınızın farklı olabileceğini hatırlatarak, “Bu gibi senaryolarda ‘başarı’ kayınvalidenizi olduğu gibi kabullenmeniz ve aile kültürünü değiştirmeye çalışmayı bırakmanız anlamına gelebilir’ diyor. Peki başka ne yapabiliriz? Devam edelim...
Kendinize şunu sorun: Neyi kontrol edebilirim (ya da edemem)?
Tawwab “Sorunun çözümü ‘onun değişmesi gerekiyor' olduğunda, sorun asla ortadan kalkmayacak” diyor. “Siz sadece bulunduğunuz tarafı kontrol edebilirsiniz.”
Ve kendinize şu soruyu sormanızı öneriyor: Eğer bu kişi bir şeyleri değiştirmek için kılını bile kıpırdatmıyorsa ben ne yapabilirim? Sonra hepsini bir listeye yazın: Bunlar ilişkideki sorunlar. Bunlar sorunların değiştirebileceğim kısımları ve bunlar da beni aşan şeyler.
Yapılması güç konuşmalara karşı toleransınızı artırın
Sorunlu bir ilişkiyi değiştirmek, kaçınılmaz olarak bir aile üyesiyle zor konuşmaları beraberinde gerektirecektir. Ancak Tawwab, bunun herkesin geliştirebileceği bir beceri olduğunu söylüyor. “Moral verici bir konuşmayla başlayın. İhtiyaçlarınız ve sınırlarınız konusunda net olmanın kabalık olmadığını kendinize hatırlatın” diyor.
Tawwab, akrabanızla konuşma zamanı geldiğinde söyleyeceklerinizin kısa ve öz olmasını tavsiye ediyor. İnsanlar genellikle düşünüp taşınıp ‘doğru’ kelimeleri aradığı için bu gibi konuşmaları erteleme eğiminde oluyor. Örnek olarak “Artık bana bağırmanı istemiyorum” demenin sorun olmadığını belirten Tawwab, “Çünkü bunu söylemenin daha 'güzel' ya da ‘mükemmel’ bir yolu yok” diyor ve altını çiziyor: “Hep karşımızdaki kişi üzülmeden ve kırılmadan kendimizi ifade etmeye gayret ediyoruz ama bu hep mümkün değil.”
Aynı zamanda terapinin ihtiyaçlarınızı belirlemenize ve onları ifade etmeyi öğrenmenize de yardımcı olabileceğini vurguluyor.
Akrabanızın bunu (kuvvetle muhtemel) hoş karşılamayacağını bilin
Tawwab kitabında, sağlıksız aile yapılarında bu gibi taleplerin her zaman bir reddedilme olarak görüldüğünü, koyulan sınırların ise bir tehdit olarak algılandığını belirtiyor.
Yani sözleriniz, beklentileriniz ve tercihleriniz kızgınlıkla karşılanabilir ya da ayıplanabilir. Ayrıca, aile üyenizin siz sanki hiçbir şey söylememişsiniz gibi davranmaya devam etmesi veya fikrinizi değiştirmeniz için size baskı yapması da mümkün. Bu tepkileri öngörmek kendinizi hazırlamanıza yardımcı olabilir ve aile üyenizin sizi incitmesini engelleyebilir.
Sağlıklı bir mesafe bulun
Mesafenin stratejik gücünü küçümsemeyin. Akrabanızla aranıza mesafe koyma yöntemi hem zaman hem de mekânı kapsayabilir; aynı zamanda o kişiyle duygusal düzeyde daha az etkileşim kurmak anlamına da gelebilir. Örneğin, sohbeti rahat olmadığınız konulardan uzaklaştırmak veya o kişiyi hayatınızın belirli alanlarının dışında tutmak gibi…
Ancak daha sağlıklı bir dinamik oluştururken asgari müştereklerde buluşabilmenin önemini de göz ardı etmeyin. Tawwab, “Bir aile üyesiyle aranıza mesafe koymak, o kişiyi görmezden gelmekle aynı şey değil” diye yazıyor ve ekliyor:
“Bazı durumları kabullenmek ve kontrolünüz dışında olan şeylere karşı sabırlı olmak için çaba göstermeniz gerekecek. Sorunlu davranışlarla başa çıkmanın da bir seçim olduğunu unutmayın.”
Şayet zor bir aile üyesiyle ilişkinizi sürdürmek istiyorsanız ve buna değer olduğunu hissediyorsanız, onu olduğu gibi kabullenmek ve stratejik mesafe size biraz olsun huzur verebilir.
Toksik arkadaşıyla yolunu kibarca ayırmak isteyenleri ise şöyle alalım.
