Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) Bilimsel Araştırma Projesi (BAP) kapsamında yürütülen çalışma, İstanbul’daki üç eğitim araştırma hastanesi ile iki ayrı veteriner fakültesinin ortak katkısıyla gerçekleştirildi.
Araştırmada laboratuvar ortamında sıçanların diz eklemine monosodyum asetat enjekte edilerek osteoartrit modeli oluşturuldu. Ardından hayvanlar 21 gün boyunca taze sıkım sızma zeytinyağı ile hazırlanmış özel yemlerle beslendi.
Zeytinyağıyla Beslenen Sıçanlarda Kireçlenme Azaldı
Çalışmanın sonuçlarına göre, taze sıkım sızma zeytinyağı tüketen sıçanlarda diz kireçlenmesinin belirgin şekilde hafiflediği ve serumda oksidan maddelerin azaldığı görüldü. Bulgular, uluslararası saygın dergilerden Clinical Rheumatology’nin son sayısında yayımlandı.
“Diz Kireçlenmesi Sadece Mekanik Yıpranma Değildir”
Projenin koordinatörü SBÜ Kanuni Sultan Süleyman Eğitim ve Araştırma Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği Eğitim Sorumlusu Prof. Dr. Cemil Ertürk, diz kireçlenmesinin yalnızca eklem yıpranması olarak görülmemesi gerektiğini, hastalığın biyolojisinin damar sertliğiyle benzerlik gösterdiğini vurguladı.
Ertürk, hastalığın çok faktörlü bir yapıya sahip olduğunu belirterek, “Mekanik yıpranma temel nedenlerden biridir ancak iltihabi süreçler, genetik özellikler ve metabolik bozukluklar da tabloya katkı sağlar. Osteoartritin kesin nedeni hâlen tam olarak bilinmiyor.” dedi.
Kötü Kolesterol ve Diz Kireçlenmesi Arasında Bağlantı
Prof. Dr. Ertürk, yıllardır yürüttükleri bilimsel çalışmaların diz kireçlenmesi ile ateroskleroz arasında dikkat çekici benzerlikler ortaya koyduğunu söyledi. Oksitlenmiş kötü kolesterolün (ox-LDL) damar duvarında hasara yol açtığı gibi, diz eklemlerinde de benzer mekanizmaları tetiklediğini aktaran Ertürk, önceki çalışmalarında diz kireçlenmesi olan hastalarda PON-1 adlı koruyucu enzimin düşük, ox-LDL düzeylerinin ise yüksek çıktığını hatırlattı.
Ayrıca osteoartritli hastalarda vücut yağ oranının yüksek, kas oranının düşük olmasının yağ metabolizmasıyla doğrudan bir ilişkiyi güçlendirdiğini belirtti.
“Zeytinyağı Kıkırdak Hasarını Azalttı”
Çalışmanın deneysel sonuçlarını değerlendiren Ertürk şunları söyledi:
“Sıçanlarda oluşturduğumuz osteoartrit modelinde, taze sıkım sızma zeytinyağı verilen grupta serum ox-LDL düzeyleri ve oksidan maddelerin belirgin seviyede düştüğünü gözlemledik. Histopatolojik incelemelerde kıkırdak yıkımının azaldığı görüldü. Yani taze sıkım sızma zeytinyağı sıçanlarda eklem hasarını hafifletti.”
“Bu Sonuçlar Tedavi Olarak Yorumlanmamalı”
Prof. Dr. Ertürk, elde edilen verilerin umut verici olmakla birlikte yanlış yorumlanmaması gerektiğinin altını çizdi:
“Zeytinyağını osteoartriti tedavi eden bir ilaç olarak göstermek doğru değildir. Bu çalışma bir hayvan deneyidir. Zeytinyağı yalnızca destekleyici bir besin olarak değerlendirilebilir. Kesin sonuçlara ulaşmak için geniş kapsamlı insan çalışmalarına ihtiyaç vardır.”
