Zekat hesaplama işlemi, kişinin sahip olduğu belli başlı varlıkların (altın, gümüş, para, ticari mallar, yatırım araçları, gayrimenkuller vb.) belirli bir miktarının, belirli bir süre elde bulunduktan sonra ödenmesi gereken bir ibadet borcudur.
Genel olarak, zekat oranı %2.5 olarak kabul edilir. Zekat miktarı hesaplanırken kişinin sahip olduğu tüm varlıkların toplam değeri belirlenir ve bu değerin %2.5'i hesaplanarak zekat miktarı bulunur. Zekat miktarının hesaplanmasında dikkat edilmesi gereken noktalar ve ayrıntılar ise İslami literatürde belirtilmiştir. Herkesin mali durumu farklı olduğu için zekat hesaplama işlemi kişinin sahip olduğu varlıklara göre değişiklik gösterebilir. Bu nedenle, zekat miktarını belirlerken doğru ve güvenilir kaynaklardan bilgi almak önemlidir.
Zekat verme yükümlülüğüne sahip olan kişiler genellikle aşağıdaki kategorilere girer:
- Nisap miktarı (belirli bir miktar mala sahip olma eşiği) veya daha fazla mal varlığına sahip olan Müslümanlar.
- Zekat verme ehliyetine sahip olan Müslümanlar (akıl sağlığı yerinde olan erginler).
- Yoksullar ve ihtiyaç sahipleri (fakirler, muhtaçlar, borçlular, yolcular ve zekatı alabilecek diğer kişiler).
Bu kişiler, zekat miktarını belirli bir yıl boyunca elde ettikleri mal varlıklarından hesaplayarak, zekatlarını vermeye muktedir olmalıdırlar. Zekat, İslam dininde fakirlerin ve ihtiyaç sahiplerinin yardımı amacıyla toplanır ve dağıtılır.