Yeme bağımlılığı, kişinin fiziksel açlık hissetmeden, belirli yiyeceklere karşı kontrolsüz bir şekilde yeme isteği duyması olarak tanımlanıyor. Özellikle şeker, yağ ve karbonhidrat oranı yüksek besinlerin aşırı tüketimiyle kendini gösteren bu durum, kısa vadede masum görünse de uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.
Yeme Bağımlılığı Nedir?
Son yıllarda sıkça gündeme gelen yeme bağımlılığı, herhangi bir besine karşı duyulan aşırı tüketim isteğiyle tanımlanıyor. Şeker, yağ ve karbonhidrat içeren çikolata, hamburger, makarna gibi yiyeceklerin fazla tüketimi, kısa vadede ciddi bir sorun gibi görünmese de uzun vadede ciddi sağlık problemleri doğurabiliyor.
Özellikle öğünler dışında duyulan yoğun yeme isteği, beynin mutluluk kimyasallarını tetikleyerek bağımlılık sürecini pekiştiriyor.
Yeme Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?
Uzmanlar, yeme bağımlılığının bir tür davranış bozukluğu olduğunu belirtiyor. Belirtiler arasında, öğün sonrasında bile devam eden atıştırma isteği, yenilen yiyeceklerin miktarında kontrol kaybı ve yemek sonrası suçluluk duygusu öne çıkıyor.
Kendine şu soruları soran bireyler yeme bağımlılığı belirtileri taşıyabilir:
"Bu yiyeceği gerçekten aç olduğum için mi yiyorum?"
"Yemeği bırakamıyor muyum?"
"Yemekten sonra hâlâ bir şeyler atıştırmak istiyor muyum?"
"Yemek sonrası suçluluk hissediyor muyum?"
Kilo problemi yaşayan, diyabet veya hipertansiyon gibi diyet gerektiren rahatsızlıkları bulunan bireylerde kontrolsüz yeme davranışı görülüyorsa, bu da yeme bağımlılığına işaret edebilir. Ayrıca gizli yemek yeme alışkanlığı da önemli bir uyarı işaretidir.
Yeme Bağımlılığı Tedavi Edilebilir mi?
Uzmanlar, yeme bağımlılığının tedavi edilebilir bir durum olduğunu belirtiyor. Öncelikli adım, bireyin durumu fark etmesi ve kabul etmesi olarak görülüyor. Tedavi sürecinde psikiyatrist ve diyetisyen desteği büyük önem taşıyor.
Bilinçli bir farkındalıkla birlikte, dürtüsel yeme alışkanlıkları profesyonel destek alınarak kontrol altına alınabiliyor.
Tedavi Sürecinde İzlenecek Adımlar
Tedavi sürecinde hem bireysel hem de uzman eşliğinde atılması gereken adımlar bulunuyor:
Şeker, karbonhidrat ve yağ oranı yüksek besinlerin tüketimini sınırlamak,
Alışverişte ambalajlı ürünler yerine taze meyve, sebze ve kuruyemiş tercih etmek,
Ani açlık krizlerine karşı sağlıklı atıştırmalıklar taşımak,
Atıştırmalık zamanlarında bitki çayı veya su tüketmek,
Günlük 3 ana öğünü aksatmamak,
Uzman gözetiminde bir beslenme planı oluşturmak,
Stres yönetimi teknikleri öğrenmek,
Gerekirse psikiyatrist desteğiyle terapilere devam etmek.
Özellikle diyetisyen ve psikiyatrist iş birliğiyle yürütülen tedavilerde başarı oranı yükselmektedir.
Hangi Durumlar Yeme Bağımlılığını Tetikler?
Yeme bağımlılığı çoğunlukla psikolojik stres kaynaklı gelişir.
Diyet sonrası aşırı yeme isteği,
Ekonomik sorunlar,
Hastalık ya da yas süreçleri,
İş veya aile hayatında yaşanan problemler,
Ergenlik, sınav dönemi gibi stresli yaşam evreleri,
bağımlılığın şiddetlenmesine sebep olabilir.
Stresli dönemlerde kişilerin gıdaya yönelerek geçici rahatlama araması, bağımlılık sürecini hızlandırabiliyor.
Yeme Bağımlılığına Neden Olan Besinler
Şeker, yağ ve karbonhidrat açısından zengin yiyeceklerin aşırı tüketimi yeme bağımlılığına yol açabiliyor.
Bağımlılık riskini artıran besinler arasında:
Çikolata,
Tatlılar,
Cips, hamburger, pizza gibi fast food ürünleri,
Ekmek, makarna, kraker gibi rafine karbonhidratlar,
Paketli atıştırmalıklar bulunuyor.
