Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla başlatılan hazırlıklar kapsamında, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ortak bir sistem oluşturuyor. Yeni model, farklı alanlara yayılmış mevcut sosyal yardımları tek bir çatı altında toplayarak düşük gelirli hanelere düzenli ve sürdürülebilir bir destek sunmayı amaçlıyor.
2026 yılında pilot illerde uygulanmaya başlayacak vatandaşlık maaşı, Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi kapsamında hayata geçirilecek. Sistemin ana hedefi, hiçbir hanenin gelirinin belirlenen asgari yaşam seviyesinin altında kalmaması.
Vatandaşlık maaşı nedir?
Yeni model, aile bazlı gelir desteği mantığıyla çalışacak. Bakanlık tarafından yürütülen çalışmaya göre, hane geliri asgari ücretin altında kalan ailelere fark ödemesi yapılacak. Evde hiç çalışanın bulunmaması veya toplam hane gelirinin asgari ücreti karşılamaması durumunda destek ödemeleri devam edecek.
Bu kapsamda vatandaşlık maaşı, engelliler, yaşlılar, işsizler ve dar gelirli tüm haneler için “gelir garantisi” sunan düzenli bir sosyal destek olarak konumlanıyor.
2026’da pilot illerde uygulanacak
Cumhurbaşkanlığı 2026 Programı'nda da yer alan modelin, önümüzdeki yıl belirlenen pilot illerde uygulanmaya başlanacağı belirtildi. Pilot süreçten elde edilen veriler doğrultusunda sistem tüm Türkiye’ye yaygınlaştırılacak. Programda, sosyal yardım mekanizmasının yeniden yapılandırılacağı ve aile merkezli, kişi başı gelir garantisi veren bütünleşik bir yapıya geçileceği vurgulanıyor.
Kimlere verilecek? Şartlar nasıl belirlenecek?
Vatandaşlık Maaşı’ndan yararlanacak kesimler belirli gelir kriterleri üzerinden tespit edilecek. Hanelerin belirlenen yıllık gelir sınırının altında olması gerekecek. Bu sınırın belirlenmesinde yoksulluk sınırı veya asgari ücret baz alınacak.
Model şu şekilde işleyecek:
-
Devlet, bir hane için örneğin 20 bin TL asgari geçim sınırı belirlemişse,
-
Ailenin geliri 16 bin TL ise,
-
Aradaki 4 bin TL’lik fark her ay devlet tarafından tamamlanacak.
Bu sistem, hane gelirini belirli bir asgari seviyeye ulaştırmayı amaçladığı için, mevcut desteklerin yerine geçecek kapsamlı bir gelir tamamlama modeli oluşturuyor.
Amaç: Gelir adaleti ve düzenli destek
Yeni sistem, sosyal yardımlarda dağınık yapıyı ortadan kaldırmayı, yardımları denetime açık ve ölçülebilir hale getirmeyi hedefliyor. Uzmanlara göre vatandaşlık maaşı, hem sosyal refahı artıracak hem de iş gücüne katılımı engellemeyen bir mekanizma olarak tasarlanıyor.
2026’da başlayacak modelle ilgili detaylar, yapılacak mevzuat düzenlemeleriyle netleşecek. Ancak çalışma, dar gelirli ailelere düzenli ve sürdürülebilir bir gelir güvencesi verilmesi açısından modern sosyal yardım sistemlerine benzer önemli bir adım niteliği taşıyor.
