Uyku Sadece Dinlenme Değil, Yenilenme Süreci
Doç. Dr. İsmail Bozkurt, uykunun yalnızca dinlenme değil, aynı zamanda vücudun ve beynin yenilenmesine katkı sağlayan aktif bir süreç olduğunu ifade etti. “Beyin uykuda durmaz, bazı bölgeler uyanık zamana göre daha aktiftir. Uyku, beynin bakım, temizlik ve yenilenme sürecidir” dedi.
Derin Uykunun Önemi
Bozkurt, derin uykuda glinfatik sistemin devreye girerek beyin atıklarını temizlediğini, amiloid-beta ve tau gibi toksik proteinlerin uzaklaştırıldığını belirtti. “Derin uykuda beyin hücreleri küçülür, aralarındaki boşluk artar ve beyin omurilik sıvısı bu boşluklarda dolaşarak toksik maddeleri uzaklaştırır. Bu sistem bozulursa alzaymır riski belirgin şekilde artar” diye konuştu.
Kaliteli Uyku Hastalık Riskini Azaltıyor
Uzman, kaliteli uykunun alzaymır, parkinson ve inme riskini önemli ölçüde azalttığını vurguladı. Ayrıca melatonin ve büyüme hormonu gibi birçok hormonun dengesi derin uyku sırasında sağlanıyor. Gereksiz sinir bağlantıları budanıyor, hafıza sağlamlaşıyor ve öğrenme kapasitesi güçleniyor.
6 Saatten Az Uyku Beyin İltihabını Artırıyor
Bozkurt, kronik uykusuzluğun nörodejeneratif hastalıklarla doğrudan ilişkili olduğunu belirterek, “Günde 6 saatin altında uyku, amiloid-beta birikimini ve beyin iltihabını artırır. Alzaymır riski 2-3 kat yükselir. Parkinsonda dopamin hücrelerinin kaybı hızlanır” dedi.
Uykusuzluk Öğrenme ve Hafızayı Bozuyor
Derin uyku eksikliğinde beyin ödeminin arttığını, nöroplastisitenin azaldığını ve enfeksiyon riskinin yükseldiğini söyleyen Bozkurt, “Uyku olmadığında öğrenme de iyileşme de durur. REM ve derin uyku yeni sinir bağlantıları için gereklidir” ifadelerini kullandı.
Uyku Apnesi ve İnme Riski
Her apne atağında oksijenin azaldığını ve kafa içi basıncın yükseldiğini belirten Bozkurt, “İnme riski 3-6 kat artar. CPAP tedavisi bu riski yüzde 70-80 azaltır” dedi. Uykusuzluğun prefrontal korteks ve hipokampus işlevlerini bozduğunu, inflamasyonu artırdığını ve beynin temizliğini engellediğini vurguladı.
Uzmanlar, kaliteli uykunun beyin sağlığı için vazgeçilmez olduğunu, günde 6 saatin altında uyumanın ise nörolojik hastalık riskini ciddi şekilde artırdığını belirtiyor. Uyku hijyenine dikkat edilmesi, öğrenme, hafıza ve iyileşme süreçlerinin sağlıklı ilerlemesi için kritik önem taşıyor.
