Kötü kolesterol (LDL), kandaki yağ oranını artırarak damar sağlığını tehdit eden bir durumdur. Genellikle sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam tarzı ve genetik faktörlerle ortaya çıkar.
Kötü kolesterol nedir?
Kötü kolesterol olarak bilinen LDL (düşük yoğunluklu lipoprotein), kandaki yağ oranını artırarak damar duvarlarında birikiyor. Zamanla damarların daralmasına ve tıkanmasına yol açan bu durum, kalp krizi ve felç riskini yükseltiyor. Vücutta belirti vermeden ilerlediği için kötü kolesterol “sessiz tehlike” olarak tanımlanıyor.
Neden yükselir?
Kötü kolesterolün yükselmesinin başlıca nedeni sağlıksız yaşam alışkanlıkları. Özellikle kızartılmış gıdalar, işlenmiş ürünler ve hazır yiyecekler vücuda fazla miktarda doymuş ve trans yağ yükler. Hareketsiz bir yaşam, aşırı kilo, sigara kullanımı ve düzensiz uyku da LDL seviyesini artırır.
Ayrıca stres, vücuttaki hormon dengesini bozarak yağ metabolizmasını olumsuz etkiler. Ailesinde kolesterol yüksekliği olan kişilerde ise genetik faktörler önemli bir rol oynar.
Kötü kolesterolün başlıca nedenleri:
Doymuş ve trans yağlar: Kızartmalar, işlenmiş gıdalar, margarin ve fast food tarzı yiyecekler LDL’yi yükseltir.
Hareketsizlik: Düzenli egzersiz yapmamak, vücutta yağ dengesini bozar.
Aşırı kilo: Obezite, özellikle karın çevresindeki yağlanma kötü kolesterolü artırır.
Sigara ve alkol: Sigara damar yapısını bozarken, aşırı alkol karaciğerin yağ dengesini etkiler.
Genetik faktörler: Ailesinde kolesterol yüksekliği olan kişilerde risk daha fazladır.
Stres ve dengesiz beslenme: Uzun süreli stres hormonları LDL seviyesini artırabilir.
Uzun süre yüksek kalması, kalp-damar hastalıkları, hipertansiyon ve felç gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açar.
Ne yapmak gerekir?
Uzmanlar, kötü kolesterolü kontrol altına almak için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve sigarayı bırakma önerisinde bulunuyor. Zeytinyağı, avokado, ceviz, yulaf ve yeşil sebzeler gibi besinler, iyi kolesterolü artırarak LDL’nin olumsuz etkisini azaltıyor. Düzenli sağlık kontrolleri ise risklerin erken fark edilmesini sağlıyor.
