Kefil, findeks raporu, sabıka kaydı ve tahliye taahhüdünün ardından artık birçok ev ilanında kiracılardan senet talep edildiği görülüyor. Kimi ev sahipleri 12 aylık sözleşmede her ay için ayrı senet isterken, kimi de 25 bin TL’lik kiralık bir ev için eşyalar adına 250 bin TL’lik senet imzalatıyor. Uzmanlar ise kiracıların, kira sözleşmesinde yer almayan hiçbir senede imza atmaması gerektiğini vurguluyor.
Ev Kiralamada Talepler Arttı: “Bu Kadarı da Fazla”
Depozito, peşin kira ve emlakçı komisyonu gibi klasik taleplerin ötesine geçen uygulamalar, kiracıların tepkisine neden oluyor. Son yıllarda artan ev sahibi–kiracı anlaşmazlıkları nedeniyle ev sahipleri kira gelirini garanti altına almak isteyip şartları ağırlaştırırken, kiracılar ise süreçlerin giderek zorlaştığını dile getiriyor.
Findeks raporu, banka hesap dökümü, sabıka kaydı ve mutlaka alınan tahliye taahhüdü kiralamanın temel koşulu haline gelirken, senet talebi de hızla yaygınlaşıyor.
Senet Şartı Yayılıyor: İlan Siteleri Doldu
Gayrimenkul piyasasında geçmişte nadiren rastlanan senet uygulaması bugün yüzlerce kiralık ev ilanında karşımıza çıkıyor. Ev sahipleri ya kira ödemelerinin aksaması ihtimaline karşı ya da evde bulunan eşyaların teminatı için senet istiyor. Peki ev sahibi hangi durumlarda senet talep edebilir?
“Her Senede İmza Atılmaz” – Uzmandan Kritik Uyarılar
Gayrimenkul hukuku uzmanı Avukat Ali Güvenç Kiraz, senetli kiralama süreciyle ilgili önemli açıklamalar yaptı. Kiraz’a göre ev sahiplerinin senet talep etmesinde hukuken bir engel yok. Örneğin 1 yıllık sözleşmede 12 adet senet düzenlenmesi istenebilir. Ancak bu senetlerin düzenleme tarihi, yeri, vadesi ve tutarı sözleşme içinde tek tek yer almalı.
Kira Sözleşmesinde Yazmayan Senede Asla İmza Atılmamalı
Kiraz, sözleşmede belirtilmeyen bir senedin imzalanmasının ciddi risk doğurduğunu belirterek şunları söyledi:
“Kiracı, sözleşmede yer almayan bir senedi imzalayıp ev sahibine verirse hem kira borcu hem de senet borcu nedeniyle ayrı ayrı takip başlatılabilir. Senet ciro edilmişse kiracı kendisini üçüncü kişilere karşı da borçlu bulabilir.”
Depozito İçin Senet Alınabilir, Ancak Sınırı Var
Kiraya veren, nakit depozito yerine senet talep edebilir ancak bu tutar Türk Borçlar Kanunu gereği üç aylık kira bedelini aşamaz.
İlanlarda görülen 5–10 kira bedeli tutarında depozito senetleri ise hukuken geçersiz.
Eşyalar İçin Senet Talep Edilemez
Evdeki demirbaşlar veya eşyalar için senet istenemeyeceğini belirten Kiraz, bunun ‘kiracı aleyhine düzenleme yasağına’ aykırı olduğunu söyledi. Bu tür senetler geçersiz sayılıyor.
Erken Çıkışta Büyük Risk
Kiracı, sözleşmede yer almayan bir senetle karşılaşırsa iptal talep etmeli ya da protokol düzenlenmesini istemeli. Ev sahibi kabul etmezse kiracı “borçlu olmadığının tespiti davası” açarak bu senetlerden kurtulabilir.
“Vergi Kaçırmanın Yeni Yolu Haline Geldi”
TÜGEM Başkanı Hakan Akdoğan, bazı ev sahiplerinin senetleri kötüye kullandığını belirterek şu ifadeleri kullandı:
“Bazıları kira sözleşmesini düşük bedelle yapıp, gerçek kira tutarı için senet düzenlettiriyor. Böylece vergiden kaçıyorlar. Ancak Maliye’nin denetimleri sıkılaştı; hem ev sahibi hem kiracı ciddi ceza riskiyle karşı karşıya.”
İşte Senet Şartı Konulan İlanlardan Örnekler
Son dönemde ilan platformlarında ortaya çıkan bazı uygulamalar dikkat çekiyor:
• “Bir yıllık kira bedeli kadar senet alınır, ödenmezse avukata verilir.”
• “Depozito yerine 12 aylık kira kadar senet talep edilir.”
• “Kira 25 bin TL, eşyalara teminat için 250 bin TL senet zorunlu.”
• “Bir kira bedeli peşin, bir kira depozito, eşyalar için 100 bin TL senet ve memur kefil şart.”
• “Her ay için ayrı senet düzenlenir, ödeme yapıldıkça senetler iade edilir.”
• “Depozito 18 aylık kira bedeli kadar senet olarak alınacaktır.”
Uzmanlara göre kiracılar, imza attıkları her belgenin hukuki sonuç doğurduğunun bilinciyle hareket etmeli; sözleşmede yer almayan hiçbir senede imza atmamalı. Kiralık ev arayışında olanların, ilanlarda yer alan senet şartlarını dikkatle incelemesi büyük önem taşıyor.
