Katı pekmez, özellikle üzümden elde edilen ve geleneksel yöntemlerle hazırlanarak yoğun kıvama getirilen doğal bir besindir. Pekmez, farklı bölgelerde çeşitli isimlerle anılsa da, üretim aşamaları benzerlik taşır. Besleyici özellikleri ve sağlık açısından sağladığı faydalar nedeniyle sofraların vazgeçilmezi olmuştur. Gaziantep, Hatay ve Tokat gibi yörelerde üretilen katı pekmez türleri, hem tatları hem de üretim teknikleriyle dikkat çeker.
Katı Pekmez Üretim Aşaması
Katı pekmezin yapım süreci, öncelikle üzüm suyunun yoğunlaştırılmasıyla başlar. Siyah üzümden elde edilen sıvı pekmez, uygun kıvama ulaşana dek kaynatılır. Ardından geniş kaplara alınan pekmez, soğumaya bırakılır. Soğuyan pekmeze az miktarda bal veya gün pekmezi eklenerek karıştırılır. Özel çırpma aparatlarıyla yoğun bir şekilde çırpılan pekmez, rengini açar ve kıvamı katılaşır. Son olarak, hazır hale gelen katı pekmez, saklama kaplarına yerleştirilir.
Katı Pekmezin Faydaları Neler?
Katı pekmez, vücudun ihtiyacı olan demir, kalsiyum, magnezyum gibi minerallerin yanı sıra A, B ve C vitaminleri açısından da zengindir. Bu besleyici özellikleri sayesinde:
Kansızlığı önleyerek demir eksikliğine karşı doğal destek sağlar.
Stresi azaltmaya yardımcı olur ve rahatlatıcı etkisi bulunur.
Enerji verir, yorgunluk ve halsizlik hissini giderir.
Karaciğerin temizlenmesine katkı sağlar.
İştah açıcı etkisiyle yemek yeme sorunlarını hafifletir.
Kadınların adet sancılarını azaltmada fayda sağlar.
Solunum yolu hastalıklarında olumlu etkileri vardır.
Gebelik döneminde bebeğin demir depolaması için önemlidir.
Kan dolaşımını artırarak damar sağlığını destekler.
Cilt sorunlarının iyileşmesine katkıda bulunur.
Yaraların iyileşme sürecini hızlandırır.
Çocukların zeka gelişimini destekler.
Katı Pekmezin Besin Değerleri Neler?
Katı üzüm pekmezi, yüksek oranda doğal şeker içerir ve lif zengini yapısıyla sindirimi düzenler. Demir, potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi mineraller ile vitaminlerin bolca bulunduğu bu doğal ürün, bağışıklık sisteminin güçlenmesine de yardımcı olur. Antioksidan özellikleri sayesinde hücreleri zararlı etkenlerden korur, soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklara karşı direnç artırır.
Katı Pekmezin Çocuklara Faydaları Neler?
Özellikle büyüme çağındaki çocuklar için katı pekmez önemli bir enerji ve besin kaynağıdır. Ek gıdaya geçiş döneminde doğal tatlandırıcı olarak kullanılabilir ve çocukların bağışıklığını güçlendirir. Ancak, aşırı tüketimden kaçınmak ve doktor tavsiyesi almak önerilir. Pekmez, süte veya yoğurda karıştırılarak çocukların daha kolay tüketmesi sağlanabilir.
Katı Pekmezin Tüketim ve Saklama Önerileri
Katı pekmez, doğrudan tüketilebileceği gibi kahvaltılarda ekmeğe sürülerek ya da yoğurt ve tatlılara eklenerek de tercih edilir. Şeker yerine doğal tatlandırıcı olarak kullanılması da yaygındır. Serin ve kuru, güneş ışığından uzak bir ortamda muhafaza edilmesi, pekmezin tazeliğini koruması açısından önem taşır.
Yetişkinler için günlük önerilen tüketim miktarı 1-2 yemek kaşığıdır. Çocuklar ise düzenli olarak günde 1 yemek kaşığı pekmez tüketmelidir. Pekmez tahinle ya da fındık, badem gibi kuruyemişlerle birlikte tüketildiğinde lezzetini artırır.
Katı Pekmez Çeşitleri
Külek Pekmezi
Adını içinde saklandığı kabından alan Külek Pekmezi, Gaziantep ve Kilis gibi yörelerde yaygındır. Mayalama sürecinin ardından küleklere konan pekmez burada katılaşır ve lezzet kazanır.
Belen Katı Pekmezi
Hatay’ın Belen ilçesine özgü olan bu pekmez, iri ve beyaz üzümlerden üretilir. Kaynatılan üzüm suyu mayalanarak katı kıvama getirilir. Bazı yörelerde “Kömür Çukuru Pekmezi” olarak da bilinir.
Zile Katı Pekmezi
Tokat’ın Zile ilçesine has bir tür olan bu pekmez, beyaz renge yakın bir ton taşır. Üzümler yumurta akıyla karıştırılır ve özel işlemlerden geçerek benzersiz bir katı pekmez elde edilir.
