Dünyada üretilen gıdaların yaklaşık 3'te biri kaybedilirken ya da israf edilirken, bu durum her yıl küresel ekonomiye yaklaşık 1 trilyon dolara mal oluyor.
Birleşmiş Milletler (BM) Dünya Gıda Programının (WFP) 2025 Küresel Görünüm Raporu 2024 yılında 74 ülkede 343 milyon kişinin akut gıda güvensizliği yaşadığını, bu sayının 2023'e göre yüzde 10 arttığını ortaya koyuyor. BM Çevre Programı (UNEP) ise dünya genelinde her yıl 1,5 milyar ton gıdanın israf edildiğini, her 5 tabaktan birisinin çöp olduğunu belirtiyor.
Dünyada her 11 kişiden birisi yatağa aç girerken, günde 25 binden fazla çocuk açlık ve yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybediyor.
Dünya genelinde 783 milyonu aşkın insan açlık çekerken, 1 milyardan fazla insanın aşırı kilolu veya obez, yaklaşık 3 milyar kişinin ise fazla kilolu olduğu belirtiliyor. 2035'e kadar dünya nüfusunun yarısından fazlasının aşırı kilolu olması bekleniyor.
Türkiye'de Kişi Başına 102 Kilogram Yiyeceği Çöpe Atıyoruz
TİSVA'ya göre, Türkiye'de de gıda israfı dikkat çekici boyuta ulaşmış durumda. Ülkede bir yılda kişi başına çöpe atılan yiyecek miktarının 102 kilogram olduğu tahmin ediliyor.
Gıda israfının büyük kısmını meyve ve sebzeler oluştururken, ülkede her yıl ortalama 23 milyon ton gıda israf ediliyor. Üretilen meyve-sebzelerin yaklaşık yüzde 35'i sofraya ulaşamadan kayboluyor ya da çöpe gidiyor. İsraf en çok evlerde, hizmet sektöründe, perakendede ve dağıtım süreçlerinde görülüyor. Tedarik zinciri ile hasat ve depolama süreçlerindeki hatalar ve plansızlıklar da israfı artırıyor.
Her gün yaklaşık 12 milyon ekmeğin çöpe atıldığı Türkiye'de, yıllık rakamın 4 milyar 380 milyon ekmeğe denk geldiği belirtiliyor.
Veriler, çöpe giden gıda miktarının yüzde 5 azaltılması halinde on milyarlarca liralık tasarruf edilebileceğini ve 900 bin ailenin 1 yıllık geçim giderinin karşılanabileceğini ortaya koyuyor.
Raporda, israfın önlenmesi için "ihtiyaçtan fazla gıda ürününün alınmaması, gıdaların iyi saklanması, uzun süreli saklamalarda derin dondurucu ve poşet kullanılması, ekmeğin dilimlenerek tüketilmesi, kuruyan ekmeklerin değerlendirilmesi" öneriliyor.
"İsraf ile Mücadele Çalışmamızı Cumhurbaşkanımıza İleteceğiz"
Ramazan Bingöl, Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu olarak çok sayıda çalışmaları olduğunu belirterek, israf konusunda da çalışma başlattıklarını anlattı.
"İsrafı nasıl önleyeceğimizi ve bu konuda ne yapılması gerektiğiyle ilgili tüm paydaşlarla görüşüyor ve Kurul olarak bir rapor hazırlıyoruz. Bu raporda israfın sebepleri ve nasıl önleneceği var. 'Bunun yasası, kanunu böyle olmalı' diye Sayın Cumhurbaşkanımıza bir politika belirleyip sunacağız. Sayın Cumhurbaşkanımız neyi uygun görüyorsa, israfla ilgili milli bir uyanış olacak, Türkiye'de sürdürülebilir bir gıda israfı önleme politikası belirlenecek. Türkiye'de israfı önlemeyle ilgili milli bir uyanış hamlesi yapacağız inşallah." Dedi.
"Çalışmamız Birkaç Aya Kadar Tamamlanacak"
Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Bingöl, çalışmalarının sürdüğünü ve kurumlarla görüşmelerinin devam ettiğini belirterek, birkaç aya kadar çalışmayı tamamlamayı hedeflediklerini söyledi.
Önerileri arasında gıda bankacılığına ilişkin birkaç önemli konunun yer alacağını dile getiren Bingöl, "Kurul olarak gıda bankacılığıyla ilgili çok ciddi çalışmamız var. Diğer maddeleri Sayın Cumhurbaşkanımızın açıklaması daha doğru olur." diyerek sözlerini tamamladı.
