Kuraklık ve zirai donun etkisiyle rekoltenin ciddi şekilde düşmesi, Antep fıstığında fiyatların kilogram başına 2 bin 500 TL’ye kadar çıkmasına neden oldu. Yaşanan ani fiyat artışının ardından Ticaret Bakanlığı geçici ithalat izni kararı aldı. Suriye ve İran’dan yapılacak ithalat ile piyasadaki dengesizliğin giderilmesi amaçlanıyor. Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan Ziraat Yüksek Mühendisi Cindo Bozkaya, alınan kararın fiyat artışını frenleyeceğini belirterek, “İthalat izni stokçuluğun önüne geçmeye başlayacak. Bu sebepten devletin ithalat izni vermesi mantıklı. Ancak üreticinin desteklemesi konusunda devletin elinden geleni yapması gerektiğine inanıyorum. Aksi takdirde sürekli ithalatla bu işin önüne geçemeyiz.” ifadelerini kullandı.
Rekolte Düşüşü Fiyatları Zirveye Taşıdı
Kuraklık ve zirai don nedeniyle bu yıl Antep fıstığında rekolte ciddi şekilde azaldı. Gaziantep ve Şanlıurfa’daki üreticilerin yaşadığı kayıplar, piyasalarda fiyatların hızla tırmanmasına neden oldu. Kilogramı 2 bin 500 TL’ye ulaşan baklavalık iç fıstık, baklava, lokum ve çikolata üreticilerini ekonomik açıdan zor durumda bıraktı.
İthalata Geçici İzin Çıktı
Ticaret Bakanlığı, Antep fıstığında yaşanan hızlı fiyat artışını dengelemek amacıyla geçici süreyle ithalat izni verdi. Gaziantep ve Şanlıurfa’da yapılan denetimlerin sonuçsuz kalmasının ardından alınan bu karar, piyasada fiyatların kontrol altına alınması için devreye sokuldu.
Baklava İçin Değil, Şekerleme İçin Kullanılacak
Suriye’de kilogramı 30 dolar, İran’da ise 35 dolardan satılan fıstığın Türkiye’de 60 dolara çıkması, gözleri komşu ülke pazarlarına çevirdi. Daha önceki ithalat yasağı nedeniyle kaçak yollarla getirilmeye çalışılan İran fıstığına izin çıktı. Ancak fıstık Sektör temsilcileri, İran fıstığının yağ ve aroma bakımından baklavaya uygun olmadığını, ancak çikolata ve şekerleme üretiminde kullanılabileceği belirtildi.
Fiyat Artışını Durduracak
Ziraat Yüksek Mühendisi Cindo Bozkaya, fıstık ithalatı kararının piyasada denge sağlayacağını belirterek, “Bu karar fıstığın yukarıya doğru çıkışını engelleyecek. Şu anda en azından fiyatların yerinde durmasını sağlar. Eğer ithalat başlar da fıstık gelmeye başlarsa fıstık fiyatları da aşağı doğru inmeye başlar.” ifadelerini kullandı.
Fiyat Artışına Fren
Bozkaya, fıstık ithalatı kararının piyasada önemli bir denge unsuru olacağını vurgulayarak, “Bu karar fıstığın yukarıya doğru çıkışını engelleyecek. Şu anda en azından fiyatların yerinde durmasını sağlar. Eğer ithalat başlar da fıstık gelmeye başlarsa fıstık fiyatları da aşağı doğru inmeye başlar.” diye konuştu.
Stokçular İçin Alarm Zilleri Çalıyor
Ziraat Yüksek Mühendisi Cindo Bozkaya, ithalat kararının piyasadaki stokçuluğu hedef aldığını belirterek, “Geçen yıl çok mahsül olduğu için kimse doğru dürüst ürünü satmadı. Komisyoncuların yanına giderseniz her birinin ambarında yüz tonun üzerinde fıstık vardır şu anda. İthalat yapılacağı hakkında haberler çıkmaya başlayınca mecburen stoktaki fıstıkları piyasaya çıkaracaklar. Bunları eritmeye başlayacaklar. Çünkü fiyatların düşeceğini onlar da biliyor. Yani ithalat izni stokçuluğun önüne geçmeye başlayacak tabii ki.” dedi.
İthalat Kararı Mantıklı
Bozgeyik, “İthalat izni ülkede eğer ürün yeterince olmuş olsaydı, ithalatın doğru olduğunu düşünmezdim. Çünkü üreticiyi bu direkt etkiliyor. Ama şimdi donun ve kuraklığın olması, yağışın olmaması gibi elde olmayan doğal koşullar sebebiyle rekolteyi etkiledi. Ürün olmayınca, fıstıkla birlikte baklava, lokum, çikolata gibi ürünlerin fiyatı da ister istemez artacak. Bu da son tüketiciyi direkt etkileyeceği için mecburen burada devletin ithalat izni vermesi mantıklı.” ifadelerine yer verdi.
Çiftçiye Uzun Vadeli Destek Şart
Ziraat Yüksek Mühendisi Cindo Bozgeyik, ithalat kararının yalnızca geçici bir çözüm olduğunu vurgulayarak, “Bu yok yılıydı, mahsul yoktu. Önümüzdeki yıl için de karagöz yok. Yani yine ürün yok. O yüzden çiftçinin gerçekten desteklenmesi gerekiyor. Çünkü ithalatla biz bu işi çözemeyiz. Sürekli üreticiyi destekleyip ürünü arttırmamız gerekiyor. Çünkü üretici yeterince verim sağlayamayacak, ilacı atamayacak, gübreyi atamayacak. Bu girdi maliyetlerini desteklenmesi gerekiyor. Gerek mazot, gerek gübre, gerek ilaçla birlikte bir şekilde desteklenmesi gerekiyor. Traktör alınmışsa traktör borçların belki ertelenebilir. Üreticinin desteklemesi konusunda devletin elinden geleni yapması gerektiğine inanıyorum. Aksi takdirde sürekli ithalatla bu işin önüne geçemeyiz.” diye konuştu.
