Tarihi Çarşılardan Günümüze Uzanan Bir Zanaat
Gaziantep’in köklü tarihinin ayrılmaz bir parçası olan kalaycılık, bakır kap-kacak kullanımının yaygın olduğu dönemlerde büyük önem taşıyordu. Ustalar, bakır eşyaların iç yüzeylerini kalayla kaplayarak hem hijyenik kullanım sağlıyor hem de eşyaların ömrünü uzatıyordu.
Geçmişte kentin merkezi çarşılarında onlarca kalaycı atölyesi faaliyet gösterirken, bugün bu sayı bir elin parmaklarını geçmiyor.
Gençler Mesleğe Mesafeli
Kalaycılık mesleğini sürdürmek her geçen gün daha da zorlaşıyor. Çırak bulmakta güçlük çeken ustalar, mesleğin geleceği konusunda kaygılı. Artan malzeme maliyetleri, uzun çalışma saatleri ve düşük kazançlar nedeniyle genç kuşak bu zanaata ilgi göstermiyor.
Bir kalay ustası, “Eskiden sabah erkenden dükkânı açardık, işler çok olurdu. Şimdi günlerce sipariş bekliyoruz. Çırak yetişmediği için meslek elimizden kayıp gidiyor,” diyerek yaşanan dönüşümü özetliyor.
Bakırın Yerini Alan Modern Ürünler
Plastik ve alüminyum mutfak gereçlerinin yaygınlaşması, kalaycılığın gerilemesinde önemli rol oynadı. Eskiden her evde bulunan bakır tencereler, tabaklar ve kazanlar, artık yalnızca nostaljik birer hatıra olarak raflarda yerini alıyor.
Yine de Gaziantep’in geleneksel mutfağında bakırın hâlâ özel bir yeri var. Ustalar, “Gerçek lezzet bakır tencerede pişer,” diyerek bu zanaatın kültürel değerine dikkat çekiyor.
Kalaycılık: Yaşayan Bir Kültürel Miras
Kalaycılık, yalnızca bir meslek değil; Gaziantep’in kültürel mirasının yaşayan bir simgesi. Her çekiç darbesi, geçmişin emeğini ve sabrını bugüne taşıyor. Kentteki bazı ustalar, bu geleneğin kaybolmaması için çocuklarına mesleği öğretmeye devam ediyor. Ancak teknolojik gelişmeler ve modern yaşamın getirdiği değişim, bu çabayı giderek zorlaştırıyor.
Bir Meslekten Fazlası: Bir Kültür, Bir Hatıra
Gaziantep’te kalaycılık, şehrin hafızasında yer etmiş bir değer olarak varlığını sürdürüyor. Ancak bu el sanatının tamamen kaybolmaması için destek, teşvik ve yeni kuşakların ilgisi büyük önem taşıyor.
Bugün çarşının sessiz sokaklarında yankılanan son çekiç sesleri, bir kültürün ayakta kalma mücadelesini simgeliyor.
