Gaziantep, tarih boyunca birçok yerleşime ev sahipliği yaparken, bazı köyler zaman içinde ya terk edildi ya da tamamen ortadan kalkarak haritalardan silindi. Özellikle Barak Ovası’na ait 1930’lu yıllara dayanan eski haritalar, bugün varlığı bilinmeyen köylerin izlerini taşıması açısından büyük önem taşıyor.
Tarihi Haritalar Kayıp Yerleşimleri Gösteriyor
Barak Ovası’nda yer alan köy isimleri, 20. yüzyılın ilk yarısına ait belgelerde açıkça kayıtlıyken, günümüz haritalarında bu köylerin bulunmaması dikkat çekiyor. 1908 tarihli Halep Vilayeti haritalarında da benzer isimlere rastlanması, bölgedeki tarihsel sürekliliği ortaya koyuyor. Ancak bazı köyler ya tamamen yok oldu ya da başka yerleşimlere dahil edildi.
Köylerin Kaybolma Nedenleri
Köylerin haritalardan silinmesinde çeşitli faktörler öne çıkıyor.
Göç ve demografik değişim: Şehirleşme, tarım tekniklerindeki değişim ve ekonomik zorluklar nedeniyle küçük yerleşimler zamanla boşaldı.
Doğal afetler: Gaziantep, özellikle 6 Şubat 2023 depremlerinde büyük yıkım yaşadı. Nurdağı ilçesine bağlı Şatırhöyük köyü gibi bazı yerleşimler neredeyse tamamen yok oldu.
Altyapı projeleri: Baraj ve yol yapımı gibi nedenlerle bazı köyler taşındı, isimleri idari olarak farklı yerleşimlere bağlandı.
Kültürel Hafızada Yaşayan İsimler
Her ne kadar bazı köyler fiziki olarak ortadan kalksa da, isimleri ve anıları halk arasında yaşamaya devam ediyor. Barak Türkmenleri üzerine yapılan çalışmalar, bu köy adlarının toplumsal hafızada halen güçlü bir yer tuttuğunu ortaya koyuyor. Akademik araştırmalarda da bu köylerin isimlerinin halkbilimi açısından önemli bir kültürel değer olduğu vurgulanıyor.
Gaziantep’te Bu Köy Hala Varlığını Sürdürüyor
Bugün Kayalıpınar (eski adıyla Mülk) gibi yerleşimler, isim değişikliklerine rağmen kültürel sürekliliğin hâlâ var olduğunu gösteriyor. Bu örnekler, bölgenin geçmişiyle bugün arasındaki bağı diri tutuyor.
Gelecek İçin Önem Taşıyor
Gaziantep’in kayıp köyleri, yalnızca geçmişte yaşanan göçler, afetler ve idari düzenlemelerin bir sonucu değil, aynı zamanda kentin kültürel belleğinin önemli bir parçası. Tarihi haritalar ve halk hafızası sayesinde bu köylerin izlerini sürmek, hem bölgenin tarihini korumak hem de gelecek nesillere aktarmak açısından kritik değer taşıyor.
