Gaziantep’in simge yapılarından olan ve tarihi 6 bin yıl öncesine dayanan ve şehrin savunma geçmişine ışık tutan Gaziantep Kalesi’nin yeniden ziyarete açılacağı tarih merakla bekleniyor. Kalkolitik Dönem’e kadar uzanan yaklaşık 6 bin yıllık geçmişiyle bölgenin en eski yapılarından biri olan kale, 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremlerde ağır hasar almıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 2023 yılı Mayıs ayında başlatılan restorasyon ve güçlendirme çalışmalarında sona yaklaşıldı.
Gaziantep Kalesi Ne Zaman Açılacak?
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023'teki depremlerde hasar gören Gaziantep Kalesi, Kültür ve Turizm Bakanlığınca 2023 Mayıs'ta restorasyona başlayan ekipler, kalenin burç ve sur duvarlarındaki çalışmaları bitirdi yapılan güçlendirme ve restorasyon çalışmalarının ardından ekim ayında ziyarete açılması beklenmektedir.
Gaziantep Kalesi’nin Tarihi
Gaziantep Kalesinin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemektedir. Tarihi günümüzden 6000 yıl eskiye, Kalkolitik döneme kadar gidiyor Gaziantep Kalesi ne için yapılmıştır derseniz, kalenin ilk olarak Roma döneminde bir gözetleme kulesi olarak yapıldığı ve zaman içerisinde genişletildiği yapılan arkeolojik kazılarla anlaşılmaktadır.
Bugünkü halini kaleler mimarı olarak bilinen Bizans İmparatoru Iustinianos döneminde almış. Bu dönemde kale önemli bir onarım geçirmiş. Bizans döneminden sonraki yıllarda Memlükler, Dulkadiroğluları ve Osmanlılar kaleyi zaman zaman restore etmişlerdir. Ana kapı üzerinde yer alan kitabeden, ana kapı ve kale köprüsünün iki yanındaki kulelerin, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1557’de yeniden yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde kalenin 36 burcu olduğundan bahsediyor. Günümüzde bunların yalnızca 12’sini görebiliyoruz. Geri kalan 24 burcun ise kalenin dış surları üzerinde bulunduğu ve günümüze kadar gelemediği düşünülmektedir. Kale, tarih boyunca birçok kez restore edilmiş ve son halini 2000'li yılların başında yapılan bir restorasyon ile almıştır. Daire biçimindeki kalenin çevresi 1200 metredir. Duvarları taş bloklardan yapılmış olup 12 kulesi ve burçları vardır.
Gaziantep Kalesi’nin Efsaneleri
Gaziantep Kalesine dair halk arasında birçok hikâye anlatılır.
Gaziantep Kalesi’nin ismine dair bir efsaneye göre ise kalenin asıl adı Kala-i Füsus imiş. Bu hikâyeye göre kaleyi bölgenin sahibi olan bir kız yaptırıyormuş. Kalenin yapım masrafını karşılamak için çok kıymetli bir taşı olan yüzüğünü satmış. Bunun için kaleye, yüzük kalesi anlamına gelen Kala-i Füsus adı verilmiş.
Başka hikâyede ise efsaneye göre kaleyi zengin bir kadın yaptırıyormuş. Bir gün sokağa çıkan kadın yolda bir cenaze götürülüşüne denk gelmiş. Yanındaki uşağına “ne oluyor” diye sormuş. Uşak; “Efendim, insanlar bir gün ölür, ölülerini de tabut içinde taşır, mezarlığa götürür ve toprağa gömerler. Gördüğünüz tabutun içinde dün bizim gibi canlı olan bir insan var.” demiş. Bunun üzerine zengin kadın uşağıyla beraber geri dönmüş ve kaleyi yapan ustaları yanına çağırmış.” Bırakın kale yarım kalsın, ben ölümü hiç düşünmezdim.” Dediği halk arasında anlatılmatadır.
