Aile bazlı gelir desteği modeli geliyor
Cumhurbaşkanlığı koordinasyonunda yürütülen çalışmalarda, dar gelirli hanelere gelir güvencesi sağlayacak sistemin pilot uygulamayla başlatılması öngörülüyor.
Doç. Dr. Abdulkadir Yüksel, modelin “aile bazlı garanti gelir sistemi” olduğunu belirterek, “20 bin TL’nin altında kalan gelir, devlet desteğiyle tamamlanacak” dedi. Bu yaklaşımın Türkiye’de ilk kez kapsamlı biçimde hayata geçirileceğine dikkat çekti.
Amaç: Gelir eşitsizliğini azaltmak
Yüksel’e göre vatandaşlık maaşı, herhangi bir koşula bağlı olmadan, yalnızca vatandaşlık temelinde yapılacak bir destek ödemesi olacak.
Programın hedefi, düşük gelirli ailelerin yaşam standartlarını yükseltmek, gelir adaletini güçlendirmek ve yoksulluğu azaltmak. AK Parti’nin seçim beyannamesinde ve “Türkiye Yüzyılı” vizyonunda yer alan düzenlemede, destek miktarının her yıl asgari ücret oranına göre güncelleneceği ifade ediliyor.
Pilot uygulama deprem bölgesinden başlayacak
İlk aşamada vatandaşlık maaşının, depremden etkilenen iller ile yoksulluğun daha yoğun olduğu büyükşehirlerde denenmesi bekleniyor.
Uygulama, sosyal yardım sisteminin sadeleştirilmesini ve istihdama olumsuz etkilerin önlenmesini hedefliyor. Pilot uygulamalardan elde edilen verilerin ardından sistemin ülke genelinde yaygınlaştırılacağı belirtiliyor.
Sürekli ve düzenli ödeme modeli
Uzmanlar, vatandaşlık maaşının geçmişteki sosyal yardımlardan farklı olarak süreklilik taşıyan bir gelir desteği sağlayacağını belirtiyor. Türkiye’de artan enflasyon ve yaşam maliyetleri dikkate alındığında, bu sistemin son yılların en geniş kapsamlı sosyal politika adımı olacağı öngörülüyor.
Uygulama 2026’da başlıyor
Vatandaşlık maaşı sisteminin 2026 yılında hayata geçirilmesi planlanıyor.
Öncelikle bir veya iki ilde başlatılacak uygulama, başarılı sonuç alınması halinde 81 ilde uygulanacak. Böylece her ailenin en az asgari ücret seviyesinde bir gelir düzeyine ulaşması sağlanacak.
Uygulamanın koordinasyonunu Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı yürütecek. Pilot illerdeki sonuçlar olumlu olursa sistem kalıcı hale getirilecek.
Vatandaşlık maaşı kimlere verilecek?
Yeni modele göre, hane gelirinin asgari ücretin altında olduğu veya ailede çalışan kimsenin bulunmadığı durumlarda vatandaşlık maaşı ödemesi yapılacak.
Destek miktarı, hane gelirine göre belirlenecek. Ancak ailede bir bireyin istihdama katılması halinde destek kesilecek. Devlet, bu süreçte çalışabilir durumda olan bireyleri işgücü piyasasına yönlendirecek.
En düşük gelir eşiği garanti altına alınıyor
Henüz kesin tutar açıklanmamış olsa da, vatandaşlık maaşının aile gelirini 20 bin TL seviyesine tamamlayacak şekilde planlandığı ifade ediliyor.
Böylece hiçbir hanenin bu seviyenin altında kalmaması hedefleniyor.
