Hazine ve Maliye Bakanlığı, gayrimenkul satışlarında vergi kaybını önlemek amacıyla yeni bir denetim mekanizması devreye soktu. Gelir İdaresi Başkanlığı, konut alım-satımlarında tapu harcının düşük gösterildiği işlemleri mercek altına aldı. Bu kapsamda alıcı ve satıcı adreslerine resmi bildirimler gönderilerek, işlemlere dair izahat talep edilmeye başlandı.
Yapay Zeka ile Satışlar İnceleniyor
Son beş yıla ait tapu devir işlemleri, yapay zeka destekli yazılımlarla taranıyor. Gerçek satış bedeli yerine rayiç değer üzerinden işlem yapanlar tespit edilerek ifadeye çağrılıyor. Açıklama sunmayanlar hakkında ciddi para cezaları gündeme gelebilecek.
Alıcı ve Satıcı Ortak Sorumluluğa Sahip
Mevcut yasalara göre, tapu harcı satış bedelinin yüzde 4’ü olarak belirleniyor ve bu oran taraflarca yarı yarıya ödeniyor. Ancak uygulamada bu yük çoğu zaman sadece satıcı üzerinde kalıyor. Taraflar harç yükünü azaltmak adına satış bedelini düşük göstererek riskli bir yola başvuruyor.
Tebligatla İzahat İsteniyor, Fark Faiziyle Alınacak
Gerçek değerle uyuşmayan işlemlerde taraflara tebligat gönderiliyor ve açıklama isteniyor. Eğer usulsüzlük tespit edilirse, eksik beyan edilen bedel üzerinden hesaplanan fark, faiziyle birlikte tahsil edilecek. Bu farkı ödemek isteyenler için 15 günlük başvuru süresi tanınıyor.
Pişmanlık Hükümleriyle Cezasız Düzeltme İmkânı
Denetim sürecinde taraflara doğrudan ceza verilmeden önce pişmanlık hükümlerinden yararlanma çağrısı yapılıyor. Gönderilen yazılarda, taşınmazın konumu, bildirilen tapu harcı matrahı ve piyasa koşullarına göre düşük kalmış satış bedeli yer alıyor.
Uzmanlar “Değer Barışı” ve Harç İndirimi Çağrısı Yapıyor
Uzmanlar, müteahhitlerin düşük değerli satışlarının sonraki satışlara da yansıdığını belirterek, sistemin düzene girmesi için “değer barışı” yapılması gerektiğini savunuyor. Aynı zamanda tapu harçlarının daha makul seviyelere çekilmesi gerektiği ifade ediliyor.
Denetimler Pilot İllerden Başladı, Tüm Ülkeye Yayılacak
İlk etapta İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa gibi büyükşehirlerde başlayan uygulamanın kısa süre içinde tüm illerde aktif hale getirilmesi planlanıyor. Yetkililer, vatandaşların gerçek bedel üzerinden beyanname vererek cezalardan kaçınmalarını öneriyor.
Tapu Harcı Ne Kadar?
Tapu devir işlemlerinde alıcı ve satıcıdan ayrı ayrı yüzde 2 oranında harç alınıyor. Eğer bildirilen satış bedeli, emlak vergisi değerinden düşükse harç bu değer üzerinden hesaplanıyor. Eksik beyan durumunda ise fark, sonradan ayrıca tahsil ediliyor.
