Gaziantep’te Osmanlı döneminden bu yana önemli bir ticaret ve üretim merkezi olan Şirehan, yalnızca ticari değil, kültürel bir mirasın da taşıyıcısıydı.
"Şire" kelimesi, meyve özünden yapılan şurup ve tatlı anlamına gelirken, han içerisinde kaynatılan pekmezler, pişirilen pestiller ve özenle hazırlanan şekerlemeler bu kültürün yapı taşlarını oluşturdu. Bu hanlar, Antep’in meyve ve üzüm zenginliğini sofraya dönüştüren ilk merkezler arasında yer aldı.
Tatlılar Sadece Lezzet Değil, Gelenek Taşıyor
Şirehan geleneğinden doğan tatlılar arasında özellikle pekmezli tatlılar, kuru meyve ile hazırlanan cezerye, sucuk, bastık, pestil gibi ürünler dikkat çeker.
Bunlar sadece tatlı değil, aynı zamanda bir kış hazırlığı ve kültürel aktarımın parçasıydı. Günümüzde bu ürünler Gaziantep mutfağında hâlâ yaşatılıyor, üstelik modern yorumlarla yeniden sofralarda yer buluyor.
Günümüzde De Yaşatılıyor
Bugün Gaziantep’te birçok tatlıcı, Şirehan’dan ilham alan ürünlerini yerli ve yabancı misafirlerle buluşturuyor.
Cezerye, fıstıklı sucuk, kuru kayısı pestili ve geleneksel pekmezli tatlılar, paketli ve hijyenik şekilde modern dükkanlarda satışa sunuluyor. Aynı zamanda gastronomi festivalleri ve kültürel etkinliklerde de bu geleneksel tatlılar tanıtılarak yeni kuşaklara aktarılıyor.
Geçmişten Bugüne Ulaşan Tatlılar
Şirehan mutfağında şekillenen ve halen Gaziantep’in çarşılarında, evlerinde ve dükkanlarında yer bulan birçok tatlı, yüzyıllık geleneğin izlerini taşıyor. İşte o tatlılardan bazıları:
Pekmez: Üzüm veya dut suyunun saatlerce kaynatılmasıyla elde edilir. Doğal enerji kaynağıdır.
Bastık: Pekmezle karıştırılmış un ve nişastanın kurutularak ince tabakalara dönüştürülmesiyle yapılır.
Cevizli Sucuk (Köme): İpe dizilen cevizlerin, pekmezli karışıma batırılmasıyla hazırlanır.
Cezerye: Rendelenmiş havuç, şeker ve baharatlarla yapılan tatlı, fındık veya fıstıkla zenginleştirilir.
Pestil: Kurutulmuş meyve püresinden elde edilen, ince ve yumuşak bir tatlı türüdür.
Kaymaklı kuru kayısı: Güneşte kurutulan kayısıların içine kaymak konularak yapılan geleneksel bir ikramlık.
Un helvası ve irmik tatlısı: Şirehan geleneğinde özellikle kış aylarında hazırlanan sade ama doyurucu tatlılar arasında yer alır.
Gül suyu ve reçeller: Şirehan üretiminde meyve ve çiçek şurupları da önemli yer tutar.
Kültürel Miras Sofralarda Yaşıyor
UNESCO tarafından tescillenen Gaziantep mutfağı, sadece kebap ve baklava ile değil, geçmişin üretim kültüründen gelen geleneksel tatlılarla da öne çıkıyor.
