Sorunun Kaynağı Nedir?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun, TV100 kanalında yaptığı açıklamada, sorunun hem SGK kaynaklı hem de bireysel nedenlerden kaynaklandığını ifade etti.
2008 yılında yapılan düzenleme ile isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek SSK’dan emekli olma imkanı kaldırıldı. Bu değişiklik, daha yüksek maaşlar ve daha kolay emeklilik koşulları sunduğu için birçok kişinin SSK’yı seçmesine sebep oldu.
Emeklilik hesaplamasında, son 2520 gün içinde hangi statüde en fazla prim ödenmişse, emeklilik hakkı o sigorta kolundan kazanılıyor. Bağ-Kur’dan emekli olmak daha zor olduğundan ve maaşlar SSK’ya göre daha düşük olduğundan, birçok kişi SSK’dan emekli olmayı tercih ediyor.
1260 gün ve üzerinde prim açığı bulunanlar, sigortalıymış gibi bir işte çalışıyor gösterilip bu açığı kapatmaya çalışıyor. İşte bu durumda sahte sigortalılık durumu ortaya çıkıyor.
SGK Denetimi ve Yaptırımlar
SGK’nın gerçekleştirdiği denetimlerde bir kişinin fiilen çalışmadığı tespit edilirse, o döneme ait sigorta primleri iptal ediliyor. Eğer iptal edilen prim günleri sonrası kişi emeklilik için yeterli prim gününe sahipse, emeklilik maaşı almaya devam edebiliyor.
Ancak, silinen prim günleri nedeniyle emeklilik hakkını kaybedenler için ciddi yaptırımlar devreye giriyor.
Eğer sahte sigortalılığın sebebi vatandaşın hatası olarak kabul edilirse, kişi geriye dönük 10 yıl içinde aldığı emekli maaşlarını ve sağlık hizmeti giderlerini yasal faiziyle geri ödemek zorunda kalıyor.
Geri Ödeme Şartları
Uygulanan yasal faiz oranı aylık %3,5 olarak belirlenmiştir.
Eğer hata SGK kaynaklıysa, vatandaş sadece son 5 yıl içinde aldığı maaşı geri ödemek zorundadır.
SSK’dan emekli olmak isteyen kişiler, bu süreçte en büyük risk grubunu oluşturuyor.
SGK incelemeleri sonucunda fiilen çalışmadığı tespit edilen kişilerin prim günleri silinir ve maaş hakları iptal edilir.
Borç Ödenmezse Ne Olur?
Eğer borçlu kişinin mal varlığı varsa, haciz işlemi uygulanabilir.
Mal varlığı yoksa, borç mirasçılara geçer.
Mirasçılar, reddi miras davası açarak borçtan kurtulabilir.
Borçlu başka bir işte çalışıyorsa, maaşına haciz konulabilir.
Banka hesapları, taşınmazlar ve araçlar üzerinde de haciz işlemleri gerçekleştirilebilir.
Bu soruşturma, sahte sigortalılık durumlarını tespit etmek ve emeklilik sistemini adil hale getirmek için yürütülmektedir. Mevzuata uygun olarak emeklilik planlaması yapmak, ileride mağduriyet yaşanmaması açısından büyük önem taşımaktadır.
