SGK, iş kazası, ölüm aylığı, cenaze yardımı gibi temel sosyal güvenlik haklarında geçerli olan 5 yıllık başvuru süresine dikkat çekerek, bu süreyi kaçıranların haklarını tamamen kaybedebileceğini bildirdi.
Özellikle 2008 sonrasında uygulanan yeni sistemde bu sürelerin daha sıkı takip edildiği vurgulandı.
5 yıllık süreyi kaçıran geçmiş ödemeleri alamıyor
SGK’nın duyurusuna göre; hak sahibi vatandaşlar, örneğin ölüm aylığı, iş kazası geliri, cenaze ödeneği gibi kalemler için hakkın doğduğu tarihten itibaren 5 yıl içinde başvuru yapmazsa, sadece son 5 yıllık ödemeleri alabiliyor.
Daha eski dönemlere ait haklar ise zaman aşımı nedeniyle siliniyor.
Bu kural, SSK (4/1-a), Bağ-Kur (4/1-b) ve Emekli Sandığı (4/1-c) kapsamındaki tüm sigortalılar ve hak sahipleri için geçerli.
Hangi haklar zaman aşımına giriyor?
SGK’nın uyguladığı 5 yıllık zaman aşımı kuralı, geniş bir sosyal güvenlik yelpazesini kapsıyor. İşte 5 yıl içinde başvuru yapılmazsa kaybedilebilecek başlıca haklar:
İş kazası ve meslek hastalığı sonucu sürekli iş göremezlik geliri
Vefat eden sigortalının hak sahiplerine bağlanan dul ve yetim aylığı
Vazife malullüğü aylığı
Cenaze ödeneği
Çeyiz parası (evlenme ödeneği)
Geçici iş göremezlik ödeneği (rapor parası)
Maluliyet aylığı
Emekli maaşlarında farklı uygulama
Emekli maaşlarında zaman aşımı farklı şekilde uygulanıyor.
2008 öncesi emekli olanlar maaşlarını 5 yıl boyunca almazlarsa sadece son 5 yıla ait ödemeyi talep edebiliyor.
Ancak 2008 sonrası emekli olanların maaşları, 12 ay boyunca bankadan çekilmezse otomatik olarak durduruluyor.
Bu durumda SGK, kişinin hayatta olup olmadığını ve ödeme şartlarının devam edip etmediğini araştırıyor.
Maaşlar tekrar başlatılsa bile durdurulan dönemdeki ödemeler geri alınamıyor.
Mirasçılar için süre daha da kısa: Sadece 2 yıl
Vefat eden sigortalının hak ettiği ancak alamadığı maaşlar, mirasçılar tarafından talep edilebiliyor.
Ancak bunun için süre sadece 2 yıl. Vefat tarihinden itibaren 24 ay içinde SGK’ya başvurulmazsa bu alacaklar siliniyor.
Bu süre cenaze ödeneği gibi hakların 5 yıllık süresinden farklı olarak uygulanıyor.
Zaman aşımına istisna mümkün mü?
SGK bazı özel durumlarda 5 yıllık zaman aşımı süresini dikkate almıyor. Ancak bunun için hak sahibinin başvurusuna engel olan ciddi bir mazereti olması ve bu durumun resmi belgelerle kanıtlanması gerekiyor. Örneğin:
Ağır ve sürekli bir hastalık
Akıl sağlığının yerinde olmaması
Mahkeme kararıyla vesayet altında olmak
Bu gibi durumlarda belgeleriyle birlikte başvuran hak sahipleri, 5 yıllık zaman aşımı engeline takılmadan haklarını geri alabiliyor.
