Kademeli Emeklilik Yeniden Gündemde
Kademeli emeklilik, EYT kapsamına girmeyen ve özellikle 1999–2008 yılları arasında sigorta girişi bulunan çalışanlar için önemli bir beklenti haline geldi.
Meclis’e sunulan tekliflerle birlikte emeklilik sisteminde adil bir geçiş öngören bu model, yaş ve prim şartlarının sigorta başlangıcına göre kademeli olarak belirlendiği bir yapıyı içeriyor.
Modelin Amacı ve Sistem Nasıl Tanımlanıyor?
Kademeli emeklilik sistemi; sigortalıların emekliliğe geçiş sürecini daha dengeli, adil ve öngörülebilir hâle getirmeyi amaçlayan bir model olarak tanımlanıyor. Bu sistemde emeklilik yaşı ve prim gün sayısı, çalışanın sigorta başlangıç yılına göre aşamalı şekilde belirleniyor.
Henüz yasalaşmamış olsa da Meclis’teki teklif ve artan kamuoyu ilgisi, düzenlemenin sosyal güvenlik reformları arasında yerini alabileceğine işaret ediyor.
Meclis Süreci ve Yeni Teklifler
CHP’li Karabük Milletvekili Cevdet Akay’ın hazırladığı teklifin Meclis’e sunulmasıyla gözler yasal sürece çevrildi.
Tartışılan model, tamamlayıcı emeklilik sistemiyle birlikte sosyal güvenlikte yeni bir düzenlemeyi işaret ediyor. Özellikle 2000 sonrası sigorta başlangıcı olan çalışanlar, erken emeklilik için belirlenen yaş ve prim şartlarını yakından takip ediyor.
Bakanlıktan Açıklama: Değişiklik Planlanmıyor
Kademeli emeklilik beklentilerine ilişkin soruları yanıtlayan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan,
“Emeklilik sisteminde bir değişiklik planlamıyoruz. Emekli olabilmek için gereken prim ve yıl şartları devam edecek.”
ifadelerini kullanarak mevcut yasal çerçevede değişiklik düşünülmediğini belirtti.
Erken Emeklilik Hakkı Kimlere Tanınıyor?
Erken emeklilik; sigorta başlangıcı, prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve özel koşullara göre belirlenen bir hak olarak uygulanıyor. Türkiye’de erken emekli olabilecek gruplar şöyle sıralanıyor:
EYT’liler: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlar yaş şartı olmadan emekli olabiliyor.
Engelli çalışanlar: En az %40 engellilik oranı bulunan kişiler, oranına göre değişen prim ve yıl şartlarıyla yaş beklemeden emekli olabiliyor.
Malulen emeklilik: En az %60 iş gücü kaybı olanlar 10 yıl sigortalılık ve 1.800 gün ile emekli olabiliyor.
Fiili hizmet zammı: Maden işçileri, basın çalışanları, askeri personel gibi riskli mesleklerde yıl ve prim avantajı uygulanıyor.
Doğum ve askerlik borçlanması: Sigorta başlangıcını geriye çekerek emeklilik avantajı sağlanabiliyor.
Kademeli Emeklilikte Hesaplama Nasıl Yapılıyor?
Kademeli emeklilik modelinde, emeklilik şartları sigorta giriş yılına göre değişiyor. Yaş ve prim günleri yıl bazında artarken, 2000–2008 arasında sigortalı olan çalışanlar bu geçiş sisteminden yararlanabiliyor.
Örneğin:
2000 girişli bir kadın çalışan 43 yaş ve 6.250 prim günü,
2008 girişli bir erkek çalışan 50 yaş ve 6.850 prim günü ile emekli olabiliyor
