Türkiye’de üst üste iki yıl boyunca ekilmeyen tarım arazilerinin devlet tarafından sezonluk kiraya verilmesine yönelik süreç 1 Eylül 2025 itibarıyla resmen başladı.
Yeni düzenleme ile kullanılmayan toprakların yeniden üretime kazandırılması, tarımsal üretimde verimliliğin artırılması ve ekonomiye yıllık milyarlarca lira katkı sağlanması hedefleniyor.
45 Gün İçinde Başvuru Yapılmazsa Otomatik Kiralama
Düzenlemeye göre, arazisi iki yıl üst üste boş kalan mülk sahipleri, tarlalarının kiralanmasını istemiyorsa 1 Eylül’den itibaren 45 gün içinde il veya ilçe tarım müdürlüklerine resmi başvuru yapmak zorunda olacak.
Süre içinde başvuru yapılmazsa araziler otomatik olarak kiralama kapsamına alınacak. Kira bedelleri doğrudan arazi sahiplerine ödenecek.
Sahiplerin vefat ettiği veya miras paylaşımının tamamlanmadığı durumlarda ise kira gelirleri kamu bankalarında açılan vadeli hesaplarda nemalandırılacak ve daha sonra hak sahiplerine dağıtılacak.
Arazi Tespitinde Yeni Sistem
Kiralanacak arazilerin belirlenmesi için il ve ilçe tarım müdürlükleri bünyesinde Arazi Tespit Komisyonları oluşturuldu.
Bu komisyonlar kadastro kayıtları, uydu görüntüleri ve coğrafi bilgi sistemleri üzerinden çalışarak işlenmeyen tarım arazilerini tespit ediyor.
2024 üretim yılında Antalya’da 4 bin 300 dekar, Konya’da 10 bin dekar, Kayseri’de ise 1.650 parsel arazinin ekilmediği belirlendi.
Türkiye genelinde ise yaklaşık 300 bin dekar tarım arazisi işlenmedi. 2025 yılı için yeni tespit çalışmaları 1 Eylül itibarıyla başlayacak ve ekim sonuna kadar sürecek.
Kira Bedeli Rayiç Değerle Belirlenecek
Kira bedelleri, her il ve ilçede Arazi Kiralama Komisyonları tarafından bölgedeki emsal kira değerlerine göre tespit edilecek ve belirlenen rayiç değerin altında olamayacak.
Kesinleşen listeler il müdürlüklerinin internet sitelerinde ve yerleşim yerlerinde ilan edilecek. İtiraz ve başvuru süresi tamamlandıktan sonra kiralamalar 16 Ekim’den itibaren başlayacak. Arazi, sözleşmenin imzalanmasının ardından 15 gün içinde tutanakla kiracıya teslim edilecek.
Kimler Kiralayabilecek?
Arazi kiralamada öncelik, tarlanın bulunduğu köy veya yerleşim yerinde ikamet edenlere verilecek.
Eğer birden fazla talep olursa en yüksek teklifi veren kişi veya kurum hak kazanacak. Öncelikli başvuru olmaması durumunda ise açık teklif usulü uygulanacak. Başvurular “Tarım Arazisi Kiralama Talep Formu” ile e-Devlet üzerinden veya doğrudan il/ilçe tarım müdürlüklerine yapılabilecek.
Tarım Dışı Kullanıma İzin Yok
Kiralanan araziler yalnızca tarımsal üretim amacıyla kullanılabilecek. Tarım dışı faaliyet tespit edilirse sözleşme iptal edilecek ve ilgili kiracı bir sonraki yıl başvuru yapamayacak. Ayrıca kiracılar, bakanlığın kayıt sistemlerine işlenecek ve tarımsal desteklerden faydalanabilecek.
Ekonomiye 75 Milyar Lira Katkı
Tarım ve Orman Bakanlığı verilerine göre, Türkiye’de 23 milyon hektar tarım arazisi bulunuyor. Bunun yaklaşık 3 milyon hektarının işlenmediği tahmin ediliyor.
TÜİK’in 2023 verilerine göre, hektar başına ortalama 25 bin liralık tarımsal değer üzerinden yapılan hesaplamalarda, atıl arazilerin üretime kazandırılmasıyla ekonomiye yıllık yaklaşık 75 milyar lira katkı sağlanabileceği öngörülüyor.
Çiftçilerin Endişeleri
Yeni sistem sahada farklı tepkilere yol açtı. Bazı çiftçiler devletin “arazilerine el koyacağı” endişesini taşırken, üretim maliyetlerinin yüksekliği ve ürün fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle tarım arazilerinin boş kaldığını ifade ediyor.
Çiftçiler, öncelikle mevcut üreticilerin desteklenmesi gerektiğini vurgularken, özellikle köyden kente göç eden ve arazisini işleyecek kimse kalmayan ailelerin topraklarının bu düzenlemeyle yeniden üretime kazandırılacağı belirtiliyor.
İllere Göre Durum
Antalya: 4.300 dekar işlenmeyen arazi tespit edildi. Alanya, Demre, Serik ve Gazipaşa’da boş tarla bulunmadı.
Konya: 10 bin dekar ekilmeyen arazi belirlendi, bazı ilçelerde hiç boş tarla çıkmadı.
Kayseri: 1.650 parsel ile en fazla işlenmeyen arazi tespit edilen il oldu.
Diyarbakır ve Trabzon: Hiç işlenmeyen arazi bulunmadı.
Adana, Aydın, Manisa, Tekirdağ, Edirne, Afyonkarahisar, Kars, Denizli, Çorum ve Bingöl gibi birçok ilde de farklı büyüklüklerde ekilmeyen araziler tespit edildi.
